Türk kahvesiyle birlikte en çok tüketilen sıcak içeceklerin başında gelen çay, keyifli sohbetlerin, sabah kahvaltılarının ve günün yorgunluğunu atmanın vazgeçilmezi. Ancak bilim insanları, çayı demleme şeklimizin sağlığımız üzerinde beklenmedik etkileri olabileceği konusunda önemli uyarılarda bulunuyor. Yapılan son araştırmalar, özellikle uzun süre demlenen çayın içeriğinde oluşan bir maddenin potansiyel sağlık riskleri taşıdığını gösteriyor.
Kanserle İlişkili Madde Alarmı: Akrilamid Nedir?
"Daha sağlıklı çay" kavramı üzerine yoğunlaşan bilimsel çalışmalar, çayın doğal yapısında bulunan faydalı polifenollerin yanı sıra, işleme süreçlerinde ortaya çıkan "akrilamid" adlı bir maddeye dikkat çekiyor. Akrilamid, gıdaların yüksek sıcaklıkta işlenmesi sırasında oluşan ve potansiyel olarak kanserojen etkileri olduğu bilinen bir kimyasal bileşik.
Çay Demlerken Akrilamid Nasıl Oluşuyor?
Araştırmalar, akrilamidin çay yapraklarında demleme sırasında değil, fermantasyon ve yüksek sıcaklıkta kurutma aşamalarında oluştuğunu gösteriyor. Ancak bu madde, çay demlendiği anda içeceğimize geçiyor. İşte kritik nokta tam da burada başlıyor: Bilimsel deneyler, çayın demlenmesinin ilk on dakikasında akrilamid oluşumunun neredeyse hiç olmadığını ortaya koyuyor. Ancak bu sürenin ardından akrilamid seviyesi hızla yükselmeye başlıyor. Özellikle 20. dakikada miktar belirgin şekilde artarken, 60 dakika sonunda en yüksek seviyeye ulaşıyor.
Sağlıklı Çay İçin Altın Kurallar
Peki, hem çayımızın faydalı polifenollerinden yararlanmak hem de akrilamid riskini en aza indirmek için ne yapmalıyız? Bilimsel çalışmaların ışığında uzmanlar şu önerilerde bulunuyor:
-
Demleme Süresi: Çayınızı 5 ila 10 dakika arasında demleyip hemen tüketin. Bu süre, polifenollerin en yüksek oranda suya geçtiği ve akrilamid oluşumunun henüz başlamadığı ideal zaman dilimi olarak kabul ediliyor.
-
Daha Demli Sevenlere Uyarı: Eğer çayınızı daha demli seviyorsanız bile, 20 dakikadan fazla bekletmemeye özen gösterin.
-
Su Sıcaklığı: Demleme için kullanacağınız suyun sıcaklığı yaklaşık 95 derece olmalı. Kaynar suyu birkaç saniye dinlendirdikten sonra çayınızı demleyebilirsiniz.
-
Uzun Süreli Tüketim İçin Çözüm: Eğer demlenmiş çayı uzun süre boyunca içmek istiyorsanız, ilk demlemeden sonra çay posasını süzerek akrilamid maruziyetini azaltabilirsiniz.
Unutmamak gerekir ki, birkaç bardak doğru demlenmiş çay ile alacağımız akrilamid miktarı, örneğin bir kase patates cipsinden çok daha düşüktür. Ancak yine de sağlığımızı korumak adına bilimsel önerilere kulak vermek faydalı olacaktır. Peki siz, çayınızı nasıl demliyorsunuz? Fikirlerinizi yorumlarda paylaşın!
