Dünya genelinde en sık rastlanan sağlık sorunlarından biri olan ishal, özellikle gelişmekte olan ülkelerde çocuklar için ciddi bir risk oluşturmaya devam ediyor. Enfeksiyona bağlı ölümler arasında üst sıralarda yer alan bu durum, çocukluk çağında sıklıkla viral kökenli olarak görülüyor. Rotavirüs, adenovirüs, nörovirüs ve enterovirüs gibi virüsler en yaygın sebepler arasında.
En Fazla 3-24 Aylık Bebekler Etkileniyor
Son günlerde kreşlerde ve okul öncesi kurumlarda artan mide gribi vakaları, uzmanların dikkatini çekmiş durumda. Özellikle 3 ile 24 ay arası bebeklerde daha yaygın görülen bu durum, genellikle 5 gün ya da daha kısa sürmesi nedeniyle akut ishal olarak sınıflandırılıyor. Bulaş yollarının başında ise dışkıdan ağız yoluyla geçen mikroorganizmalar geliyor. Kirli eller, oyuncaklar, yiyecek ve içecekler bulaşta önemli rol oynuyor.
Yalnızca Çocukları Değil, Yetişkinleri de Etkileyebiliyor
Virüs bulaşan çocuklarda ilk belirti genellikle kusma ile başlıyor. Ardından kötü kokulu ve sulu dışkı ile ishal kendini gösteriyor. Enfeksiyonun evdeki diğer bireylere de bulaşma ihtimali yüksek; çocukta görülen belirtilerden yaklaşık 7-10 gün sonra erişkinler de benzer şikayetlerle karşılaşabiliyor.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, ishal, 24 saat içinde üçten fazla sulu dışkılama olarak tanımlanırken, yalnızca anne sütüyle beslenen bebeklerde bu sayı 6-8 dışkılama ve üzeri olarak kabul ediliyor.
İshale Ateş ve Karın Ağrısı da Eşlik Edebilir
Hastaneye başvuran çocuklarda doğru teşhisin konulabilmesi için doktorlar; ishal süresi, dışkılama sayısı ve içeriği, kusma sıklığı, sıvı tüketimi, idrar yapma durumu, kilo kaybı ve genel sağlık hali gibi birçok soruya yanıt arıyor. Çoğu zaman ishal tablosuna yüksek ateş, karın ağrısı, karında şişlik gibi ek belirtiler de eşlik ediyor.
En Büyük Tehlike: Sıvı Kaybı
Çocuklarda ishalin en önemli risklerinden biri dehidratasyon, yani sıvı eksikliğidir. Kusma ve ishalle birlikte besin ve sıvı alımının azalması, vücut dengesinin bozulmasına yol açabilir. Özellikle ateşle birleştiğinde sıvı kaybı hızla artar.
Bebeklerde vücut ağırlığının %5-10'u
Çocuklarda %3-6'sı
oranında sıvı kaybı olduğunda, hafif veya orta dereceli dehidratasyon belirtileri ortaya çıkabilir.
Sıvı Kaybı Yoksa Evde Alınabilecek Basit Önlemler
Uzmanlar, sıvı kaybı belirtileri olmayan çocuklar için evde uygulanabilecek bazı önerilerde bulunuyor:
Anne sütü alan bebeklerde emzirme sıklığı artırılmalıdır.
6 aydan büyük çocuklara su, ayran ve doğal meyve suları verilmelidir.
Her sulu dışkılamadan sonra: 2 yaş altı çocuklara 50-100 ml 2 yaş üstü çocuklara 100-200 ml sıvı takviyesi yapılmalıdır.
Kusma durumunda 10 dakika beklenmeli, ardından yavaşça sıvı verilmelidir.
Beslenmeye ara verilmemeli; mama ile beslenen bebeklere aynı şekilde devam edilmelidir.
Ek gıdaya geçmiş bebeklere, enerji ve protein açısından zengin püreler hazırlanmalıdır.
Pirinç, tahıllar, yoğurt ve patates gibi yiyecekler ishal sürecini kısaltabilir.
Çinko desteği verilmelidir.
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre: 6 aydan küçük bebeklerde 10 mg/gün 6 ay ve üzeri çocuklarda 20 mg/gün dozunda 10-14 gün boyunca çinko desteği önerilmektedir.
Çocuğun dışkılama, kusma ve genel sağlık hali dikkatle izlenmelidir.
İshal 3 günden uzun sürerse, mutlaka doktora başvurulmalıdır.
