Van’a yaklaşık 60 kilometre uzaklıkta, Başkale yolu üzerindeki Güzelsu mevkiinde göğe yükselen Hoşap Kalesi, görenleri adeta zamanda yolculuğa çıkarıyor. Sarp kayalıklar üzerine inşa edilen bu görkemli yapı, tarih boyunca “Mahmûdî Kalesi” ve “Narin Kale” adlarıyla da anılmış.
Tarihin Taşlara Yazıldığı Kale
Bugünkü halini 1643 yılında Mahmudi Beyi Sarı Süleyman Bey’in yaptırdığı Hoşap Kalesi, aslında çok daha eskiye uzanan bir geçmişe sahip. Urartu dönemine kadar uzandığı bilinen kale, Tuşba-Kelişin ve Van-Kotur yollarının kesişiminde stratejik bir karakol olarak kurulmuş. Perslerden Bizans’a, Selçuklulardan Osmanlı’ya kadar pek çok uygarlığın izlerini bu taşlarda bulmak mümkün.
Demir Kapıların Ardında Saklı Sırlar
Kaleye giriş, batıya bakan ve zamana direnerek günümüze ulaşan özgün kapısıyla sağlanıyor. Kapı üzerindeki Farsça kitabe ve iki aslan kabartması, kalenin görkemli geçmişini yansıtıyor. Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi'nde dahi övgüyle söz edilen kapılar, ağaç değil, tamamen Nahçıvan demirinden yapılmış olmasıyla Osmanlı dönemi kale mimarisinden ayrılıyor.
Surlar Arasında Bir Şehir
İç içe üç surla çevrili kale; camiler, hamamlar, medrese, zindan, su sarnıcı ve Mahmudi Sarayı kompleksi gibi pek çok yapıyı bünyesinde barındırıyor. İç kalede harem, selamlık ve seyir köşkü gibi bölümler günümüze kadar ulaşmış. Dış surların bir kısmı zamanla yıkılsa da kuzeydoğudaki gözetleme kulesi hâlâ ayakta.
Hoşap Çayı Üzerindeki Taç: Tarihi Zeynel Bey Köprüsü
Kaleyi süsleyen bir diğer yapı ise, altından Hoşap Çayı'nın aktığı Zeynel Bey Köprüsü. Kalenin hemen eteğinde yer alan bu köprü, hem mimarisiyle hem de konumuyla kaleye estetik bir bütünlük kazandırıyor.
Osmanlı'dan Cumhuriyet’e Uzanan Bir Yolculuk
Mahmudi Beyliği döneminde bölgenin yönetim merkezi olan Hoşap, Osmanlı-Safevi mücadelelerinde Osmanlı tarafında yer alarak ayrıcalıklar kazanmış. 1839'daki Tanzimat Fermanı’na kadar yarı özerk yapısını sürdüren bu kale, Osmanlı döneminde de önemini korumuş.
Bugün Hâlâ Gururla Ayakta
19. yüzyılın ortalarında terk edilmesine rağmen büyük ölçüde sağlam kalan Hoşap Kalesi, bugün Van’ın sembol yapılarından biri olarak ziyaretçilerini ağırlıyor. Hem tarihi dokusuyla hem de doğal manzarasıyla Doğu Anadolu’nun saklı cevherlerinden biri.
Tarihi Solumak İsteyenlere Davet:
Eğer yolunuz Van’a düşerse, tarihin kucağında yükselen bu görkemli kaleyi ziyaret etmeden dönmeyin. Hoşap Kalesi, yalnızca bir yapı değil; taşlara kazınmış bir destandır.
