Sonbahar aylarının gelmesiyle tezgahlarda yerini alan, içerdiği yüksek C vitamini ve antioksidanlarla hastalıklara karşı adeta koruyucu kalkan görevi gören cennet hurması (Trabzon hurması) ile ilgili uzmanlardan kritik bir uyarı geldi. Tüketim hataları nedeniyle bu faydalı meyvenin, midede taşlaşarak ülserlere, hatta hayati tehlike taşıyan mide delinmesi ve bağırsak düğümlenmesi gibi ciddi sorunlara yol açabileceği belirtiliyor. Gastroenteroloji uzmanları, bu tatlı lezzeti güvenle tüketmenin altın kurallarını açıklarken, özellikle kimlerin risk altında olduğunu da tek tek sıraladı.
Beslenme uzmanları, özellikle belli sağlık sorunlarına sahip kişilerin ve yaşlıların cennet hurması tüketiminde "altın kurallara" uyması gerektiğini belirtiyor.
Tehlikenin Adı: Bezoar (Mide Taşı)
Uzmanlar, cennet hurmasının taşıdığı en büyük riskin, sindirim sisteminde taşlaşan katı kitleler olan "bezoar" oluşumu olduğunu vurguluyor. Peki bu nasıl oluyor?
-
Tanen ve Asit Reaksiyonu: Cennet hurması, özellikle olgunlaşmamış (ham) olanları, yüksek miktarda tanen adı verilen büzücü polifenoller içerir. Bu tanenler, mide asidiyle (HCl) temas ettiğinde yoğunlaşarak yapışkan ve reçine benzeri bir kitle oluşturuyor.
-
Liflerle Birleşme: Hurmanın çözünmeyen yüksek lif (selüloz) oranı, bu jelatinimsi kitleyle birleşerek sertleşiyor, tıpkı bir epoksi reçine gibi mide kaslarının parçalayamayacağı katı bir topağa, yani bezoara dönüşüyor.
-
Tıkanıklık ve Delinme: Bu sertleşen kitle, mide çıkışında takılı kalıp ülserlere, ilerlemesi durumunda ise ince bağırsaklarda tıkanıklığa (ileus) veya en kötüsü mide/bağırsak delinmesine (perforasyon) neden olabiliyor. Bu durumlar acil cerrahi müdahale gerektiriyor.
Yanlış Tüketimin 3 Ana Kuralı
Gastroenteroloji ve beslenme alanındaki uzmanlar, cennet hurması sevenler için riskleri sıfıra indirecek kritik önerilerde bulundu:
1. ASLA AÇ KARNINA TÜKETMEYİN
Uzmanlara göre, aç karna tüketim, yüksek mide asidi seviyeleri nedeniyle bezoar (taş) oluşma riskini artırıyor. Ayrıca hazımsızlık ve şişkinliğe yol açabilir. Hurma, mümkünse yemekten 1-2 saat sonra ve günde en fazla bir veya iki orta boy ile sınırlandırılmalıdır.
2. KESİNLİKLE OLGUNLAŞMIŞ OLANLARI TERCİH EDİN
Olgunlaşmamış, yani yendiğinde ağızda burukluk hissi bırakan sert hurmalar, en yüksek tanen oranına sahiptir. Tüketiciler, mutlaka yumuşacık, koyu turuncu renkli ve tatlı kıvamdaki tam olgunlaşmış meyveleri tercih etmeli. Olgunlaşmayı hızlandırmak için hurmaların yanına elma veya muz koyarak oda sıcaklığında bekletilmesi öneriliyor.
3. KABUK VE ÇEKİRDEKLERE DİKKAT
Hurmanın kendisi gibi, sindirilemeyen çekirdekler ve kabukları da yüksek lif içeriğiyle bezoar oluşumuna katkıda bulunabilir. Tüketimde kabuğun soyulması ve çekirdeklerin yutulmamasına dikkat edilmelidir.
Kimler İçin İki Kat Risk?
Uzmanlar, aşağıdaki sağlık durumuna sahip kişilerin cennet hurmasını tüketmeden önce mutlaka doktor veya diyetisyenlerine danışmaları gerektiğini belirtiyor:
-
Diyabet Hastaları: Yüksek doğal şeker içeriği nedeniyle kan şekerini hızla yükseltebilir.
-
Mide Ameliyatı Geçirenler: Özellikle mide boşalması yavaş olan kişilerde bezoar riski çok yüksektir.
-
Yaşlı Bireyler: Bağırsak hareketlerinin yavaşlaması nedeniyle tıkanıklık riski artar.
-
Düşük Tansiyon Sorunu Olanlar: Aşırı tüketim kan basıncını daha da düşürebilir.
Halsizlik, karın ağrısı, sürekli bulantı ve erken doyma gibi belirtilerin cennet hurması tüketimi sonrası görülmesi, derhal bir uzmana başvurulması gerektiği anlamına geliyor.
