Çin’in 2028 yılında başlatmayı planladığı Chang’e 8 Ay misyonu, sadece Çin için değil, Türkiye için de tarihi bir gelişmeye sahne olacak. Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) liderliğindeki bir ekip tarafından geliştirilen iki adet CHERI mikro keşif robotu, bu görev kapsamında Ay’ın Güney Kutbu’na iniş yaparak bilimsel gözlemler gerçekleştirecek.
Chang’e 8 misyonu, Çin’in Uluslararası Ay Araştırma İstasyonu hedefi doğrultusunda kritik bir adım niteliği taşıyor. Görev, bir iniş aracı, bir keşif robotu ve deneysel bir inşaat robotunu içerecek. Türkiye'nin katkı sunduğu CHERI mikro robotları, bu kapsamda yer alacak en yenilikçi projelerden biri olarak öne çıkıyor.
CHERI: Zorlu Koşullar İçin Akıllı Keşif Robotu
CHERI, İngilizce açılımıyla “Challenging Environment Exploration Robot for Intelligence”, yani “Zorlu Çevreler İçin Bilgi Toplayan Keşif Robotu” olarak tanımlanıyor. Her biri yalnızca 5 kilogram ağırlığında olan bu mikro robotlar, Ay yüzeyinde yüksek çözünürlüklü görüntüler elde ederek otonom keşif ve haritalama görevleri gerçekleştirecek.
-
Gelişmiş kamera sistemleri sayesinde diğer robotları ve iniş aracını izleyip, yönelim ve mesafe analizleri yapabilecekler.
-
Yarım daire biçimli, “Rex tipi” esnek tekerlek sistemi, robotların Ay’ın engebeli ve tozlu yüzeyinde bile rahatça hareket etmelerine olanak tanıyacak.
-
Kitap kapağı gibi açılan güneş panelleri, Ay’ın güney kutbuna düşük açıyla gelen ışığı verimli şekilde toplamak için tasarlandı.
Bu mikro robotlar ayrıca, Ay’ın gece-gündüz sıcaklık farklarına dayanıklı olacak şekilde geliştiriliyor. Gündüzleri +121 °C’ye, geceleri ise -246 °C’ye ulaşabilen bu ortamda çalışabilmek için özel simülasyonlar ve “Ay stüdyosu” testleri yapılıyor.
Neden Ay’ın Güney Kutbu?
Ay, düşük yerçekimi sayesinde uzay araştırmaları için bir sıçrama noktası olarak görülüyor. Özellikle Güney Kutbu, donmuş su kaynaklarına ev sahipliği yapabilecek bölgeler barındırıyor. NASA’nın önceki gözlemleri, bu bölgede kalıcı gölgeler ve buz birikintileri olabileceğini gösteriyor. Suyun varlığı, gelecekte hem yaşam destek sistemleri hem de yakıt üretimi için kritik öneme sahip.
Bu nedenle Chang’e 8 misyonu, sadece teknolojik bir test değil, aynı zamanda insanlığın Ay’da kalıcı üs kurma hedefi doğrultusunda atılmış bir adım olacak. Türkiye’nin CHERI robotları ile bu keşifte yer alması ise ulusal uzay teknolojileri açısından tarihi bir başarı.
Türkiye, Uzay Ligine Göz Kırpıyor
ODTÜ’nün katkısıyla geliştirilen CHERI robotları, Türkiye’yi Ay yüzeyine keşif aracı gönderen sınırlı sayıdaki ülkeler arasına taşıyacak. Çin’in Starvision Aerospace Group Limited ve Zhejiang Üniversitesi gibi kurumlarıyla ortak yürütülen projede, Türkiye ilk kez bir Ay görevinde aktif rol alacak.
Aynı görev kapsamında, Hong Kong Bilim ve Teknoloji Üniversitesi liderliğinde geliştirilen 100 kilogramlık büyük bir keşif aracı da Ay’a inecek. Böylece Chang’e 8, çok uluslu iş birliklerinin şekillendirdiği, bilimsel ve teknolojik bir dönüm noktası haline gelecek.
Türkiye'nin Uzayda Yeni Dönemi Başlıyor
CHERI projesi, Türkiye'nin uzay araştırmalarındaki potansiyelini uluslararası sahneye taşıyor. Ay’ın Güney Kutbu'ndan toplanacak veriler, sadece bu bölgeye dair değil, aynı zamanda uzayın derinliklerine yapılacak keşiflerin kapısını da aralayacak.
ODTÜ’nün öncülüğündeki bu başarı, Türkiye'nin uzay liginde kalıcı bir oyuncu olma yolunda güçlü bir adım attığını gösteriyor.
Hazırsanız, sıradaki durak: Ay’ın Güney Kutbu!
KAYNAK; TÜBİTAK
