Değerli okuyucularım, ikinci makalemizlekarşınızdayız. Erzincan’ımızın sinesinden çıkmış Devlet adamları, ilim adamı ve meşhur şahsiyetlerin kısa biyografilerini anlatmak ve kayda geçirmek amacıyla doğu penceresinden makale serimiz bundan böyle devam edecektir. Bir önceki makalemize göstermiş olduğunuz yoğun ilgi ve alaka inanınız ki bizlerisonderece memnun etmiştir. Erzincan’ın tarihini merak eden okuyucularımıza faideli olmak bizim için çok kıymetlidir. Bu yazımızda, eski Erzincan Müftüsüolan ve aynı zamanda bir Milli Mücadele kahramanı olan Osman Fevzi Efendi’yi ele alıyoruz.

Osman Fevzi Efendi, Milli Mücadele döneminin önde gelen şahsiyetlerin birisi olması hasebiyle burada yâd edilmesi uygun görüldü. Erzincanlı TopçuzâdeHacı Hoca Sıddık Efendinin oğlu olup, 1862 senesinde Erzincanda doğmuştur. Annesi Zübeyda hanımdır.Ekseria kaynaklarda bir diğer Milli Mücâdele kahramanı ve Erzincan mebusu olan Terzi Baba Dergâhının son Şeyhi Hacı Fevzi Efendi ile karıştırılmaktadır. Makalemizde bu hatadan beri durulmuştur.

Babası Hacı Hoca Sıddık Efendi, Erzincanıntanınmış din adamlarından olup, Terzi Baba dergâhının sondan bir evvelki Şeyhi Gazi Şeyh Mustafa Fehmi Efendi’nin talebelerindendir. Şeyh Gâzi Hacı Mustafa Fehmi ile beraber 1853 Kırım ve 1877-1878 Osmanlı-Rus-93 Harbine iştirak edip bizzat savaşmış, gazi olarak Erzincan’a geri dönmüştür.[1]

ERZİNCAN MÜFTÜSÜ

Osman Fevzi ilk ilim tahsilini babası Sıddık efendi ve devrin önde gelen din adamlarından  ikmâl etmiş, bilhassa, Ulumiddiniye, felsefe ve İslâm tarihi gibi konularda kendisini fevkalade iyi yetiştirmiştir.Dini konulardaki derin bilgisi nedeniyle "Bilâdi Hamse Mevleviyeti" rütbesine haizdir. Ayrıca Arapça ve Farsça da öğrenerek müderrislik icazetnâmesi almış ve 13 Kasım 1884 tarihinde Erzincan Müftülüğü'ne atanmıştır.

ÜÇ AYLIK ERZURUM SÜRGÜNÜ

Sultan ikinci Abdülhamid Han devrinde hükümet aleyhine vaaz ettiği ileri sürülerek ihbar edilmiş ve  mahkemeedilmek üzere Erzurum'a götürülüp, üç ay devam eden yargılamanın sonunda beraatine karar verilerekmemleketi Erzincan'a geri dönmüştür.

SON OSMANLI MEBUSAN MECLİSİ ERZİNCAN MEBUSU

19 Teşrinevvel 1324 (1908)'de toplanan Osmanlı Mebusan Meclisine Erzincan Livasını temsil etmek üzere mebus seçilmiş, 5 Kanunisani 1912(18 Ocak 1912)'de Meclisin feshi ile açıkta kalıp mebusluğu sona eren OsmanFevzi Efendi, Erzincan'a geri dönerek UluCamiide (Camii Kebir) Kürsü Vaizliği görevine başlamıştır. 8 Ağustos 1918 tarihinde ikinci defa Erzincan Müftüsü olmuştur.

ERZİNCAN MÜDAFAAYI HUKUK-U MİLLİYE CEMİYETİ BAŞKANI

Erzincan'da kurulan Doğu İlleri Müdafaayı Hukuk Cemiyetinin Başkanlığına getirilmiştir. Erzincan Müdâfâ-ayı Hukuk-u MiilîyyeCemiyyetininKuruculuğu’nu Erzincan Belediye Reisi Hacı Rauf Beğzâde Halil Bey, Hacı MehmedBeğzâdeSâmi Bey, Erzincan Müfti-i Beldesi Osman Fevzi (Topçu) Efendi ve Mahfuz Bey’in yaptığı Milli Mücâdele cemiyetidir. Şeyh Hacı Ahmet Fevzi Efendi, Şeyh Saffet Efendi, Ulemâdan Çizmeli Mustafa Efendi ve sair zevad da Cemiyyet üyeleri arasında bulunmaktaydı.[2]Ayrıca Müftü Osman Fevzi (Topçu) üyeliklerine TBMM’ye Me’busseçilinceye kadar devam etmiş ve Milletvekili olunca Cemiyet’ten bu mazereti sebebiyle ayrılmak zorunda kalmıştır.[3]Millî Mücadelenin amaç ve hedefleri hakkında Ankara Müftülüğünce hazırlanan fetvayı onaylayarak Erzincan yöresindebu doğrultuda faaliyetlerde bulunmuştur.[4] Osman Fevzi Efendi, Erzurum Kongresi öncesi ve sonrasında Kongre merkezi Erzurum şubesi ile telgraflarla irtibat ve koordinasyonu sağlamıştır.

ERZURUM KONGRESİNDE KELKİT DEĞİL; ERZİNCAN DELEGESİDİR


            Ekseri kaynaklarda Erzincan Müftüsü Osman Fevzi Efendi’nin, Erzurum Kongresine Kelkit’i temsilen gittiği belirtilmişse de, bu bilgi hatalıdır. Bu hataya rahmetli Fahrettin Kırzioğlu’nun bir telgraf vesikasına yaptığı hatalı tercümesi sebep olmuştur. Erzurum Kongresi Kelkit temsilcisi Kelkit Müftüsü Osman Nuri Efendidir. Kırzioğlunun bu yanlış tercümesi hemen hemen bütün kaynaklara girmiş ve bu hata devam etmiştir. Buradan bir kez daha söyleriz ki, osman Fevzi Efendi Erzurum Kongresinin Erzincan delegesidir. Kelkit ile uzaktan yakından bir alakası yoktur.

BİRİRİNCİ DÖNEM ERZİNCAN MEBUSUDUR

Osman Fevzi Efendi birinci Mecliste Erzincan mebusu seçilmiştir.  TBMM arşivinde Osman Fevzi (Topçu)’nun Milletvekilliği mazbata onay tarihi, 03/05/1920’dir.[5] Meclis çalışmalarına olabildiğince çok katılmıştır. Dersim hadiselerinde Hükümetçe bölgeye gönderilip eyit Rıza ile Hükümet adına görüşmeler yapmıştır.Milliet vekilliği sona erince erzincan’a dönmüş ve Erzincan Müftülüğünü sürdürmüştür.

39 DEPREMİNDEN BİR GÜN EVVEL

Osman Fevzi Efendi 27 Aralık 1939 depremindenbir gün evvel vefat etmiştir. Depremde vefat eden hanımı ile Terzi Baba türbesinin yakınında defin olmuştur. Torunlarından soyu devam etmektedir.