Çocukluk döneminde sık karşılaşılan sağlık sorunlarından biri olan kabızlık, dışkılama sıklığının azalması ve dışkının sert, zorlayıcı şekilde atılması ile tanımlanır. Bu durum çoğu zaman geçici olsa da, altta yatan sebeplere bağlı olarak uzun sürebilir ve çocuğun yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.
Genel olarak çocuklarda günde bir ya da iki kez dışkılama normal kabul edilirken, iki günde bir dışkılama da normal sınırlarda değerlendirilebilir. Ancak dışkının kıvamı sertse ve dışkılama sırasında zorlanma yaşanıyorsa, kabızlıktan söz edilebilir.
Bebeklikte Daha Sık Görülebilir
Özellikle anne sütüyle beslenen bebeklerde dışkılama sayısı günlük olarak daha fazla olabilir. Katı gıdalara geçiş süreci, mama değişiklikleri veya annenin beslenme düzeni, bebeklerde kabızlığa yol açabilmektedir.
Kabızlığın Yaygın Nedenleri
Kabızlık basit bir sindirim sorunu gibi görünse de bazen önemli sağlık durumlarının habercisi olabilir. En sık rastlanan nedenler şöyle sıralanabilir:
Bebeklerde:
-
Annenin kabızlık yaşaması
-
Anne sütünden formül mamaya geçiş
-
Fazla inek sütü tüketimi (özellikle 1 yaş öncesi)
-
Diş çıkarma döneminde beslenme düzeninin bozulması
-
Kullanılan demir takviyeleri
Çocuklarda:
-
Lifli gıdalardan yoksun, karbonhidrat ağırlıklı beslenme
-
Yetersiz sıvı alımı
-
Fast-food ve hazır gıdaların sık tüketilmesi
-
Tuvaleti erteleme alışkanlığı (oyun, okul vb. nedenlerle)
-
Dışkılama sırasında ağrı yaşandığı için tuvalet ihtiyacını erteleme
-
Hormonel dengesizlikler (örneğin tiroid bezinin yavaş çalışması)
-
Bağırsak hareketlerinin yavaş olması ya da doğuştan gelen yapısal sorunlar
-
Psikolojik etkenler (kardeş doğumu, taşınma, okul stresi)
-
Kullanılan ilaçların yan etkileri
Kabızlığın Belirtileri Nelerdir?
Kabızlık, yalnızca dışkılama sıklığının azalması değil, başka belirtilerle de kendini gösterebilir:
Bebeklerde:
-
Sert dışkı ve ağrılı dışkılama
-
Sürekli ağlama ve huzursuzluk
-
Karın şişkinliği ve gaz sancıları
-
Makat çevresinde çatlak oluşumu
-
Uyku düzensizliği
Çocuklarda:
-
Günlerce tuvalete çıkmama
-
Zorlanarak dışkılama ve ıkınma
-
Karın ağrısı, gaz sancısı ve şişlik
-
İç çamaşırında dışkı sızıntısı (enkoprezis)
-
İdrar kaçırma veya sık idrar yolu enfeksiyonu
-
Makat bölgesinde kanama
-
İştahsızlık ve huzursuzluk
Ne Zaman Dikkatli Olmalı?
Eğer kabızlık uzun süredir devam ediyorsa ve aşağıdaki durumlar gözleniyorsa, detaylı tıbbi inceleme gerekebilir:
-
İshal ataklarının eşlik etmesi
-
Makattan kan gelmesi
-
Hiç dışkılama yapılamaması
-
Ağrının artarak devam etmesi
-
Kusma ve ateş gibi eşlik eden belirtiler
Bu gibi durumlarda çocuk gastroenterolojisi ya da çocuk cerrahisi bölümlerinden destek alınması önerilir. Gerek görülürse kolonoskopi, rektoskopi ve manometri gibi ileri tetkikler yapılabilir.
Tedavi ve Önleme Yöntemleri
Kabızlıkla mücadelede öncelik, beslenme alışkanlıklarının düzenlenmesidir. Lifli gıdalar, taze sebzeler, meyveler ve bol su tüketimi teşvik edilmelidir. Ayrıca:
-
Günlük tuvalet rutini oluşturulmalı
-
Tuvalet alışkanlığı oyunla desteklenmeli
-
Çocuk rahat hissettiği bir ortamda tuvaletini yapmalı
-
Gerekirse hekimin önerisiyle yumuşatıcı ilaçlar veya fitiller kullanılabilir
