Türkiye'deki zincir marketlerdeki "etiket şaşırtmacası" artık münferit bir hata olmaktan çıkıp, ne yazık ki kurumsallaşmış bir pazarlama taktiği haline geldi. Alışveriş sepetinizi doldurduktan sonra kasaya geldiğinizde gördüğünüz rakamlar, raftaki etiketlerle uyuşmuyorsa, yalnız değilsiniz. İstanbul Bahçelievler Belediye Başkanı Hakan Bahadır'ın bizzat bir markette yakaladığı ve market çalışanının itirafıyla ("Farkı fark ederlerse ödüyoruz, aksi durumda kalıyor") belgelenen bu uygulama, on binlerce vatandaşın ortak sorunu haline geldi. Tüketicinin dikkatsizliğinden faydalanan marketler, etiketle düşük fiyat gösterip kasada yüksek fiyat tahsil ederek, kanunu hiçe sayıyor ve vatandaşın cebinden haksız kazanç sağlıyor. Konunun gıdadan elektroniğe kadar her alana yayılması, yetkilileri acil önlem almaya davet ediyor.
Fiyat Farkı Üç Kata Kadar Çıkıyor!
Kasa-etiket skandalının boyutları, şikayet platformlarına düşen belgelerle gün yüzüne çıktı. Mağazaların sadece birkaç kuruşluk farklarla yetinmediği, bazı ürünlerde üç kattan fazla haksız kazanç sağladığı görülüyor. Örneğin; Elazığ'da bir vatandaş, etikette kilogram fiyatı 10 TL olan kavun için kasada 34,90 TL ödediğini belgeleriyle kanıtladı. Mağaza görevlisinin buna yanıtı ise "yoğunluktan etiketi değiştiremedikleri" şeklinde oldu ve herhangi bir çözüm sunulmadı. Benzer şekilde, bir kağıt havlu etiket fiyatı 150 TL iken kasadan 200 TL olarak tahsil edildi.
Zincir market çalışanları dahi, bu durumun artık bir "pazarlama unsuru" olduğunu itiraf ediyor. Anonim kalmak isteyen bir çalışan, "Düşük fiyat yazıp müşteri çekiyoruz. Kanuna göre müşteri fark ederse iade ediyoruz ama toplu alışverişlerde kimse fişi kontrol etmediği için ürün satılıyor," diyerek taktiğin temelini gözler önüne seriyor.
Kanun Tüketiciyi Koruyor, Ancak İhlaller Artıyor
6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 54/2 maddesi çok açık: Etiket fiyatı ile kasa fiyatı arasında fark varsa, tüketici lehine olan (yani daha düşük olan) fiyat geçerli sayılır. Tüketici bu kanunla korunmasına rağmen, birçok mağaza bu yasal yükümlülüğü yerine getirmemekte ısrarcı. Örneğin, itiraz eden bir vatandaşa, mağaza yetkilileri "yalnızca 1 adet ürün için farkı iade edebileceklerini" söyleyerek kanunu kısıtlı uygulamaya çalışmıştır.
Uzmanlardan Kritik Uyarı: Uyanık Olun!
Sektör yetkilileri, bu "kandırmaca" taktiğine karşı vatandaşları uyararak, işin artık tüketiciye düştüğünü vurguladı. Anonim kalmak isteyen sektör yetkilileri, özellikle toplu alışverişler sırasında dikkatli olunmasını öneriyor ve yapılması gerekenleri şöyle sıralıyor:
-
Fişinizi Alın ve İnceleyin: Kredi kartı bile kullansanız, ayrıntılı fişi mutlaka alın.
-
Etiketi Belgeleyin: Fiyat farkını gördüğünüz an, raftaki ürün etiketinin fotoğrafını çekin.
-
Hakkınızı Arayın: Fiş ve etiket fotoğrafıyla markete başvurun. Kanunen düşük fiyatı ödemek zorundalar.
-
Şikayet Edin: Market itiraz ederse veya çözüm sunmazsa, Ticaret Bakanlığı ve Tüketici Hakem Heyetlerine başvurarak bu haksızlığın peşini bırakmayın.
