Yemekten sonra mide bölgesinde rahatsızlık hissi, şişkinlik ya da yanma mı yaşıyorsunuz? Halk arasında sıkça “hazımsızlık” olarak bilinen bu durum, tıpta dispepsi olarak adlandırılıyor. Görünüşte basit bir sorun gibi dursa da, altta yatan ciddi hastalıkların belirtisi olabileceği unutulmamalı.

Hazımsızlık, özellikle yemek sonrası karında dolgunluk, geğirme, bulantı ve erken doyma gibi semptomlarla kendini gösterir. Bu rahatsızlık zaman zaman ortaya çıkabileceği gibi, uzun süren kronik bir hale de gelebilir.

Hazımsızlığın Olası Nedenleri Neler?

Uzmanlara göre dispepsinin ortaya çıkmasında birçok etken rol oynayabiliyor:

Beslenme alışkanlıkları:

  • Hızlı yemek

  • Aşırı yağlı ya da baharatlı gıdalar tüketmek

  • Aşırı kafein veya alkol kullanımı

Sindirim sistemi rahatsızlıkları:

  • Mide reflüsü (GÖRH)

  • Mide iltihabı (gastrit)

  • Mide ya da on iki parmak bağırsağı ülserleri

  • İrritabl bağırsak sendromu

  • Safra kesesi veya pankreas hastalıkları

Psikolojik etkenler:

Stres, anksiyete ve depresyon gibi ruhsal durumlar sindirimi olumsuz etkileyebilir.

İlaç kullanımı:

Bazı ağrı kesiciler, antibiyotikler ve demir takviyeleri hazımsızlığı tetikleyebilir.

Diğer faktörler:

Sigara kullanımı, obezite, gebelik ve mide fıtığı gibi durumlar da dispepsiye zemin hazırlayabilir.

Belirtiler Ne Şekilde Ortaya Çıkıyor?

Hazımsızlık yaşayan kişilerde en sık görülen belirtiler şunlar:

  • Üst karın bölgesinde şişkinlik ve rahatsızlık hissi

  • Mide yanması

  • Geğirme ve gaz

  • Bulantı, bazen kusma

  • Yemek yerken çabuk doygunluk

  • Karın ağrısı

  • İştah kaybı

Tanı Sürecinde Neler Yapılır?

Dispepsi tanısı konulurken ilk adım hastanın şikayetlerinin dinlenmesidir. Ardından fiziki muayene yapılır ve ihtiyaç duyulursa aşağıdaki testlere başvurulabilir:

  • Endoskopi: Mide ve bağırsakların iç yüzeyi gözlemlenir.

  • Biyopsi: Şüpheli bölgelerden örnek alınabilir.

  • Kan ve dışkı testleri: Enfeksiyon ya da başka sorunlar araştırılır.

  • Görüntüleme yöntemleri: Karın ultrasonu, BT ya da MR gibi yöntemler gerekebilir.

  • Mide boşalma testleri ve özefagus manometrisi gibi ileri testler de uygulanabilir.

Tedavi Yöntemleri Neler?

Dispepsiye neden olan soruna göre farklı tedavi yolları izlenir. Genellikle şu üç temel yaklaşım benimsenir:

1. Yaşam Tarzı Değişiklikleri

  • Daha küçük porsiyonlarla, yavaş yemek

  • Asitli, baharatlı ve yağlı gıdalardan uzak durmak

  • Sigarayı bırakmak

  • Stres kontrolü

  • Düzenli egzersiz ve ideal kilonun korunması

2. İlaç Tedavisi

  • Antasitler: Mide asidini nötralize eder

  • Asit baskılayıcı ilaçlar: H2 reseptör blokerleri ve PPI’lar

  • Prokinetikler: Sindirimi hızlandırır

  • Gerekirse antidepresanlar da kullanılabilir

3. Alternatif Yöntemler

Akupunktur, yoga, bitkisel çözümler ve psikoterapi bazı hastalar için destekleyici olabilir.

Ne Zaman Doktora Gidilmeli?

Aşağıdaki durumlar söz konusuysa, zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulması önerilir:

  • Şikâyetler iki haftadan uzun sürüyorsa

  • Kilo kaybı yaşanıyorsa

  • Yutma zorluğu görülüyorsa

  • Kanlı kusma veya siyah renkte dışkı fark ediliyorsa

  • Şiddetli karın ağrısı ya da anemi belirtileri ortaya çıkıyorsa

Korunmak İçin Neler Yapılmalı?

  • Öğün sonrası hemen yatmaktan kaçının

  • Sıkı kıyafet giymeyin

  • Akşam yemeklerinde hafif besinler tercih edin

  • Stresi azaltmak için teknikler öğrenin

  • Düzenli fiziksel aktiviteyi ihmal etmeyin

Muhabir: Yasemin Dülgeroglu