Göz kaybı yaşayan insanlar için umut verici bir keşif, Güney Amerika’dan geldi. Kaliforniya Üniversitesi biyoloğu Alice Accorsi ve ekibi, altın elma salyangozlarının (Pomacea canaliculata) kaybettikleri gözleri yalnızca birkaç hafta içinde yeniden oluşturabildiğini ortaya koydu. İlk bakışta insan gözüyle hiçbir ortak yanı olmayan bu salyangozların göz yapısı, insana özgü kamera tipi gözle neredeyse birebir benziyor.
PAX6 Geninde Ortak Sır
Accorsi’nin ekibi, göz gelişiminde hem insanlarda hem salyangozlarda görev yapan PAX6 geni gibi ortak genleri keşfetti. CRISPR/Cas9 teknolojisiyle bu geni devre dışı bıraktıklarında, salyangozların göz geliştiremediği gözlemlendi. Bu, genin göz yenilenmesinde kritik bir rol oynadığını ortaya koyuyor.
Göz Yenilenmesi Nasıl İşliyor?
Araştırma, salyangozların gözlerini kaybettikten sonra yara kapandığını ve özelleşmemiş hücrelerin kornea, mercek ve retinanın temelini oluşturduğunu gösterdi. İki hafta içinde gözün ana yapıları tamamlanırken, üç ayda yeni göz beyne bağlanarak tam işlevini kazanıyor. İnsan gözünde ise doğal yollarla hiçbir parçanın yeniden büyümediği biliniyor.
İnsan Tedavilerine Yol Açabilir Mi?
Kaliforniya Üniversitesi’nden oftalmolog Henry Klassen, bu keşfin hemen insan tedavilerine dönüşmeyeceğini ancak büyük bir umut ışığı olduğunu belirtiyor. Araştırmacılar, salyangozların sahip olduğu moleküler “anahtarların” insan gözünde de var olabileceğini ve doğru zamanda devreye girebilmeleri hâlinde görme kaybına karşı yeni tedaviler geliştirilmesine ilham olabileceğini söylüyor.
Farklı Türlerden İlham
Accorsi, “Farklı türlerin benzer biyolojik sorunları nasıl çözdüğünü anlamak, insan vücudunu daha iyi tanımamıza ve gelecekte görme kaybına çare olabilecek tedavi yolları geliştirmemize yardımcı olabilir” diyor.
Kaynak; TÜBİTAK
