Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi’nde yürütülen kapsamlı bir yüksek lisans araştırması, Karasu Vadisi’nin (Kemah–Kemaliye arası) uzun süredir dokunulmamış mikrofaunasına ışık tuttu.
2023–2024 yılları boyunca yürütülen arazi çalışmalarında yosun, toprak ve döküntü örnekleri incelendi ve Macrochelidae ile Pachylaelapidae familyalarına ait toplam 15 akar türü tespit edildi.
Bu türlerin 4’ü Macrochelidae, 11’i ise Pachylaelapidae familyasına ait.
Ve en çarpıcı bulgu:
Onchodellus anatolicus Özbek & Akyol sp. nov. ile
Pachyseius biscleritus Özbek & Akyol sp. nov.
adlarıyla iki yeni türün bilim dünyasına kazandırılması!
Bu çalışma, “Karasu Vadisi’nin (Kemah-Kemaliye Arası) Macrochelidae ve Pachylaelapidae (Acari: Mesostigmata) Familyalarına Ait Türlerin Belirlenmesi” başlıklı yüksek lisans tezine dayanıyor.
Türkiye Faunasına İlkler: Yeni Türler ve İlk Erkek Tanımlamaları
Araştırmanın en değerli bulgularından biri, sadece yeni türler değil, aynı zamanda daha önce eksik tanımlı bazı türlere yapılan katkılar.
Bilim için tamamen yeni iki tür:
-
Onchodellus anatolicus
-
Pachyseius biscleritus
Her iki tür de hem morfolojik detayları hem de habitat özellikleriyle Türkiye’nin akar faunasında benzersiz bir yer ediniyor.
İlk kez tanımlanan erkek birey
-
Pachylaelaps (Pachylaelaps) armiger türünün erkek bireyi bu çalışma ile ilk kez tanımlandı.
Yeniden tanımlanan tür
-
Pachylaelaps (Pachylaelaps) evansi türüne ait çok sayıda erkek ve dişi birey incelendi; yapılan ayrıntılı gözlemlerle tür yeniden tanımlandı.
Bu bulgular, Türkiye’de Mesostigmata takımına ait akarların sistematik yapısına önemli katkılar sunuyor.
Karasu Vadisi: Mikro Dünyanın Saklı Hazinesi
Araştırmada kullanılan 436 örnekleme, vadinin biyolojik çeşitliliğinin yalnızca bitki ve omurgalılarla sınırlı olmadığını; aksine, gözle görülmeyen canlı topluluklarının da olağanüstü bir zenginlik taşıdığını gösteriyor.
Vadinin farklı mikrohabitatlarında rastlanan türler, bölgenin jeolojik ve iklimsel çeşitliliğinin mikrofauna üzerinde ne kadar güçlü bir etki yarattığını ortaya koyuyor.
Akarlar;
-
toprak ekosisteminin dengelenmesi,
-
organik maddenin dönüşümü,
-
küçük omurgasız popülasyonlarının kontrolü
gibi kritik görevler üstleniyor.
Bu anlamda Karasu Vadisi’nin mikroekolojisi, Anadolu’nun biyolojik hazineleri arasında çok daha güçlü bir biçimde yer almaya aday.
Türkiye Akar Faunasına Güçlü Bilimsel Katkı
Yüksek lisans çalışması, Türkiye’nin mikrofauna araştırmalarındaki eksikliği gidermeye yönelik dikkate değer bir adım.
Yeni tür kayıtları, ilk birey tanımlamaları ve yeniden yorumlanan tür özellikleri, ileride yapılacak taksonomik çalışmalara yol gösterici nitelikte.
Ayrıca bu çalışma, ülkemizde pek az bilinen Macrochelidae ve Pachylaelapidae familyalarına dair bilgileri genişleterek, Türkiye’nin akar tür çeşitliliği envanterine somut katkılar sunuyor.
Anadolu’nun Görünmeyen Canlıları Bilim Sahnesinde
Karasu Vadisi’nde gerçekleştirilen bu araştırma, yalnızca iki yeni türün keşfiyle sınırlı değil; aynı zamanda Türkiye’nin biyolojik çeşitliliğinin hâlâ tam anlamıyla keşfedilmediğini hatırlatıyor.
Toprak altındaki mikroorganizmalardan akar çeşitliliğine kadar pek çok grup, bilim insanlarını hâlâ şaşırtmaya devam ediyor.
Bu çalışma, Türkiye’nin akar faunasına yönelik yeni araştırmalar için sağlam bir temel oluşturuyor ve mikrofaunanın ekosistemlerdeki rolünü daha iyi anlama yolunda önemli bir kilometre taşı niteliği taşıyor.
Kaynak; Akyol, H. (2025). Karasu Vadisi’nin (Kemah–Kemaliye Arası) Macrochelidae ve Pachylaelapidae (Acari: Mesostigmata) Familyalarına Ait Türlerin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı. Tez No; 973125
