Refahiye’nin Cengerli köyünde, tarih meraklılarının ilgisini çekecek eşsiz bir alan gün yüzüne çıkıyor. “Kutlu Tepe” olarak bilinen bu tepe, Roma ve Bizans dönemlerine ait kalıntılarıyla ziyaretçilerini adeta geçmişe götürüyor. Açık alan olarak gezilebilen tepe, tarihi geziler için rotalara dahil edilmiş önemli bir durak konumunda.
Tarihi kayıtlara göre, tepe, Kemah-Başguvar-Dariza üçgeninde stratejik bir noktada yer alıyor ve Malatya’ya uzanan yolun kilit noktalarından biri olma özelliği taşıyor. Köyün kökeni ise Horasan’dan göç eden halklara dayanıyor ve asker göndermesi nedeniyle “Cengerli” ismini aldığı rivayet ediliyor.
Tepe ve çevresinde, kime ait olduğu kesin olarak bilinmeyen bir kale kalıntısı da dikkat çekiyor. Büyük bir kayanın kale formuna getirilmesiyle oluşturulan yapı, etrafındaki hamam ve değirmen kalıntıları ile yerleşim alanının izlerini günümüze taşıyor. Uzmanlar, bu kalıntıların muhtemelen Roma ve Bizans dönemlerinden kaldığını belirtiyor.
Tarih ve arkeoloji meraklıları için Cengerli köyü, geçmişin gizemli izlerini keşfetmek için eşsiz bir fırsat sunuyor.
Cengerli Kalesi
Erzincan’ın Refahiye ilçesinde gizli bir tarih hazinesi keşfedilmeyi bekliyor. İlçe merkezine 18 kilometre uzaklıktaki Cengerli Köyü’nün hemen güneyinde yer alan Cengerli Kalesi, adeta yüzyılların sessiz tanığı gibi yükseliyor. İki ana kaya üzerine kurulan bu antik yapı, ortasındaki yarım ay şeklindeki açıklığı ve doğu kesimindeki kaya basamaklarıyla büyülüyor. Günümüze ulaşan 13 basamak, ziyaretçilere adeta geçmişin kapılarını aralıyor.
Kalenin doğusunda, 7x7 metre boyutlarında, yanları titizlikle tıraşlanmış büyük bir yapı dikkat çekiyor. Ancak asıl sürpriz, kalenin kuzeyinde: Urartu dönemine ait tek odalı bir kaya mezarı. 3x3.28x1.35 metre ölçülerindeki mezar, 50 cm’lik çukur üzerinden 1.61 metre uzunluğundaki dar bir girişle ziyaret edilebiliyor. Güneybatı duvarındaki niş ise tarih meraklıları için ekstra bir gizem katıyor.
Arkeolojik bulgular, kalenin İlk Tunç Çağı’ndan itibaren sürekli bir yerleşim alanı olarak kullanıldığını gösteriyor. Kale çevresinde elde edilen keramik parçaları ise İlk Tunç Çağı, Orta Demir Çağı ve Ortaçağ dönemlerine ışık tutuyor. Cengerli Kalesi ve kaya mezarı, sadece tarihi bir keşif değil, aynı zamanda ziyaretçilerini zamanda bir yolculuğa çıkaran eşsiz bir deneyim sunuyor.
