Günlük hayatta yediğimiz basit bir kraker ya da bisküvi bile safra kesesini harekete geçiriyor. Her yağlı gıda, safra kesesinin kasılıp içeriğini on iki parmak bağırsağına boşaltmasını sağlıyor. Ancak bu doğal süreç, safra kesesi içinde oluşan taş ve çamur nedeniyle ciddi sağlık sorunlarına dönüşebiliyor. Karaciğerden başlayarak pankreas ve safra yollarıyla devam eden bu sindirim otobanında, en küçük bir tıkanıklık bile hayati risk oluşturabiliyor. Özellikle küçük boyuttaki taşlar ve safra çamuru, zannedildiğinin aksine büyük taşlardan daha tehlikeli. Çünkü kolayca safra kanallarına kaçabiliyor ve burada tıkanmalara neden olabiliyor.
Karın Ağrısını Hafife Almayın
Çoğu kişi, yemek sonrası yaşadığı mide ve karın ağrılarını yemeği fazla kaçırmakla ilişkilendiriyor. Oysa bu belirtiler, safra kesesinde oluşan sessiz taşların habercisi olabilir. Araştırmalara göre her 10 kişiden 1'inde safra taşı ya da çamuru bulunuyor. Özellikle yağlı gıdalardan sonra ortaya çıkan karın-sırt ağrısı, şişkinlik ve mide bulantısı ciddiye alınmalı.
Küçük Taş, Büyük Risk
Safra taşları safra kanallarını tıkadığında sarılık, iltihap ve ciddi karaciğer problemlerine yol açabiliyor. Daha da tehlikelisi, bu taşlar pankreas kanalına ulaşarak pankreatit gibi hayati risk taşıyan bir tabloya neden olabiliyor. Büyük taşlar ise safra kesesinde iltihap, gangren veya perforasyon (delinme) gibi komplikasyonlara neden olabiliyor.
Tek Çözüm: Cerrahi Müdahale
Eğer safra taşı ya da çamur şikayetlerine neden oluyorsa, tek kalıcı çözüm safra kesesinin cerrahi olarak çıkarılması. Sadece taşları almakla yetinmek mümkün değil, çünkü kese bırakıldığında yeni taş oluşumu kaçınılmaz. Günümüzde kapalı (laparoskopik) yöntemle yapılan safra kesesi ameliyatları genellikle bir günlük hastanede yatışla tamamlanabiliyor. Ancak iltihaplı durumlarda anatomik yapışıklıklar nedeniyle açık ameliyata geçiş gerekebiliyor. Bu nedenle ilk 24 saatte başvurulan hastalarda kapalı ameliyat şansı daha yüksek.
ERCP ile Temizlik, Sonra Ameliyat
Bazı durumlarda taş ya da çamur safra kanalına düşmüş olabilir. Bu tür hastalarda öncelikle ERCP adı verilen bir endoskopik yöntemle taşlar temizleniyor. Ardından, planlanan cerrahi işlemle safra kesesi alınıyor. Böylece hem tıkanıklık gideriliyor hem de sorunun kaynağı ortadan kaldırılmış oluyor.
Erken Teşhis Hayat Kurtarır
Kan testleriyle safra yollarındaki sorunlar büyük ölçüde belirlenebiliyor. AST, ALT, GGT, bilirubin ve amilaz değerleri tıkanıklığın seviyesini ortaya koyuyor. Erken teşhisle yapılan cerrahi müdahaleler sayesinde pankreatit gibi hayati riskler taşıyan komplikasyonların önüne geçilebiliyor.
