Son iki yılda üniversitelerini bırakan veya kayıt donduran öğrenci sayısı 316 bini aştı. Uzmanlar, bu çarpıcı rakamın arkasında artan hayat pahalılığı, işsizlik kaygısı ve diplomanın değer kaybetmesi gibi ekonomik nedenlerin yattığını belirtiyor. Özellikle büyük şehirlere gelen öğrencilerin barınma ve geçim maliyetlerini karşılayamadığına dikkat çekiliyor.
Ekonomik Baskılar En Büyük Etken
İlgili verileri değerlendiren uzmanlar, öğrencilerin eğitimlerini yarıda bırakmalarının temel nedeninin ekonomik olduğunu ifade ediyor. Kira, ulaşım, gıda ve kitap giderlerinin hızla artması, aile bütçelerini zorlarken, öğrencileri erken yaşta iş hayatına itiyor. Anadolu'dan büyük şehirlere gelen öğrenciler ise bu maliyetler karşısında en savunmasız grubu oluşturuyor.
Diplomanın Değeri ve İşsizlik Endişesi
Yetkililer, üniversite mezuniyetinin artık iş bulmada yeterli bir kriter olarak görülmemesinin de öğrencileri olumsuz etkilediğini vurguluyor. Özellikle Y ve Z kuşağından gençler, geleneksel eğitim yerine sertifika programları ve online kurslara yöneliyor. Bu durum, yüksek lisans ve doktora programlarına olan ilginin de azalmasına neden oluyor.
Uluslararası Karşılaştırma ve Genç İşsizliği
Konuya ilişkin uluslararası veriler, sorunun sadece Türkiye'ye özgü olmadığını gösteriyor. Ancak, OECD'nin 2024 verilerine göre Türkiye'deki genç işsizlik oranı %16.3 ile hem OECD (%11.1) hem de Avrupa Birliği ortalamasının oldukça üzerinde seyrediyor. Bu durum, gençler arasında eğitime olan güveni daha da sarsıyor.
Eğitim Sisteminde Yenilenme İhtiyacı
İlgili çevreler, mevcut eğitim müfredatının ve yöntemlerinin, yapay zeka çağında gençlere hitap etmekte yetersiz kaldığı görüşünde. Eski müfredatların ve öğretim şekillerinin, dijital çağın gerektirdiği becerileri kazandırmada etkisiz kalabildiği belirtiliyor. Çözüm önerisi olarak, üniversitelerin sadece bir "diploma fabrikası" olmaktan çıkarılıp, hayat boyu öğrenme ve kişisel gelişim merkezleri haline getirilmesi gerektiği ifade ediliyor.
Ekonomik Destek ve Liyakat Vurgusu
Sorunun çözümü için acil olarak gençlere yönelik ekonomik destek mekanizmalarının güçlendirilmesi talep ediliyor. Burs olanaklarının artırılması, barınma desteği ve öğrenciye doğrudan gelir sağlayacak modellerin hayata geçirilmesi öneriliyor. Ayrıca, işe alımlarda liyakatin ön plana çıkarılmasının, gençlerin eğitime olan inancını yeniden tesis etmede kilit rol oynayacağı düşünülüyor.
Bu tablo, yalnızca bir eğitim krizini değil, aynı zamanda geleceğin iş gücü ve ekonomik istikrarına dair derin endişeleri de gözler önüne seriyor.
