MS 79 yılında Vezüv Yanardağı’nın patlamasıyla yok olan Herculaneum, tıpkı Pompeii gibi antik Roma’nın en iyi korunmuş şehirlerinden biri olarak dikkat çekiyor. Ancak onu farklı kılan, volkanik akıntıların şehirdeki ahşap mobilyalar, gıda maddeleri ve papirüs rulolarını bile karbonize ederek korumuş olması.
Lüksün Başkenti: Roma Elitlerinin Sahil Kaçamağı
Yaklaşık 5.000 kişilik nüfusuyla daha küçük ama daha zengin olan Herculaneum, Roma aristokrasisinin yazlık kaçamağıydı. Renkli mermerlerle döşenmiş villalar ve Papirüs Villası gibi mimari şaheserler, şehrin zenginliğini gözler önüne seriyor.
Patlama Anı: Dakika Dakika Felaket
Patlama, öğleden sonra saat 1 sularında başladı. İlk saatlerde Herculaneum fazla etkilenmese de ertesi sabah saat 1’de gelen 250°C’lik ölümcül piroklastik akıntı, saniyeler içinde tüm şehri kül ve gazla kapladı. Son araştırmalar, ölümlerin boğulmadan değil aşırı sıcaklıktan kaynaklandığını ortaya koyuyor.
Define Avcılarından Bilime: Herculaneum’un Yeniden Keşfi
1709’da bir kuyu kazısı sırasında tesadüfen yeniden keşfedilen şehir, 18. yüzyılda define avcılarının hedefi oldu. Ancak 1738’de III. Charles döneminde başlayan sistematik kazılar, Herculaneum’u bilim dünyasına tanıttı ve Avrupa’daki Neoklasik akımı ateşledi.
Tekne Evleri”nde Korkunç Bir Son
1980’lerde antik kıyı şeridinde yapılan kazılarda, sahile kaçmaya çalışırken hayatını kaybetmiş yüzlerce kişinin iskeleti bulundu. Bu alan, insanların felaket anında nasıl yakalandıklarını gözler önüne seriyor.
Korumadan Önce Kazı
Bugün şehrin sadece küçük bir kısmı kazılmış durumda. Öncelik, ortaya çıkarılmış alanların korunmasına verilmiş olsa da Forum, tiyatro ve tapınaklar hâlâ toprak altında gizleniyor. Bradisizm nedeniyle şehir, günümüzde deniz seviyesinin 4 metre altında kalmış durumda.
Antik Su Mühendisliği: Roma’nın Altyapı Harikası
Herculaneum, kurşun borularla donatılmış gelişmiş su altyapısıyla da dikkat çekiyor. Şehirdeki evler, Serino su kemerinden gelen suyla besleniyor, kanalizasyon sistemi ise dönemine göre son derece gelişmiş bir düzeydeydi.
Kaybolan Bilgi Hazinesi: Papirüs Villası
Karbonize olmuş yüzlerce papirüs içeren Papirüs Villası, antik dünyaya dair henüz çözülmemiş pek çok sırrı barındırıyor. Bugün hâlâ bu papirüslerin dijital yöntemlerle okunması için çalışmalar sürüyor.
Herculaneum, sadece arkeolojik bir alan değil; aynı zamanda Roma döneminin gündelik yaşamına, sanata, mimariye ve trajediye dair paha biçilemez bir tanıklık. Her kazıyla yeni sırlar gün yüzüne çıkıyor ve tarih yeniden yazılıyor.
