Erzincan’ın İlkçağ tarihine dair kapsamlı bilgiler henüz gün yüzüne çıkmış değil. Ancak bazı tarihî kaynaklar, M.Ö. 2000'li yıllarda bu bölgede Huriler’in yaşadığını, daha sonra Hayaşlılar ve Azizler’in hâkimiyet sürdüğünü ortaya koyuyor. Aynı dönemde Anadolu’da büyük bir imparatorluk kuran Hititler’in de bu topraklara egemen olduğu kabul ediliyor. Her ne kadar Erzincan’da Hititlere ait bir yerleşim alanına henüz rastlanmamışsa da, bölgenin Hitit yönetimi altında olduğu görüşü yaygın.
Urartular Altıntepe’de İz Bıraktı
Doğu Anadolu’da kurulan önemli İlkçağ devletlerinden biri de Urartular’dı. M.Ö. 900 yıllarında Van’ı başkent yaparak genişleyen bu devlet, sınırlarını Erzincan’a kadar ulaştırdı. 1953 yılında Prof. Tahsin Özgüç tarafından Erzincan yakınlarındaki Altıntepe’de yapılan kazılarda, Urartular’a ait çok sayıda eser ortaya çıkarıldı. Bu da Erzincan’ın Urartu egemenliği altında olduğunu açıkça gösteriyor. Ancak Urartu şehirleri zamanla yıkıma uğradı ve Med istilasıyla M.Ö. 600’de tamamen tarih sahnesinden silindi.
Medler Geldi, Tarih Değişti
M.Ö. 612 yılında Anadolu’ya doğru ilerleyen Medler, Urartuları mağlup ederek Erzincan ve çevresini ele geçirdi. Med Kralı Kyaksar döneminde, Lidyalılar ile yapılan savaşların Erzincan ve çevresinde gerçekleştiği düşünülüyor. Ancak bu egemenlik uzun sürmedi; M.Ö. 550 yılında Persler bölgeyi ele geçirdi.
Pers İmparatorluğu’nun Gölgesinde
Persler’in yükselişi, Ciros ve Kambis dönemlerine denk gelir. Bu süreçte Erzincan da Perslerin kontrolüne girdi. Ardından, Küçük Asya’nın genelinde olduğu gibi, Erzincan da Makedonyalıların hâkimiyetine geçti.
Helenler ve Büyük İskender’in İzleri
Makedonya Kralı II. Filip’in ölümünden sonra tahta geçen Büyük İskender, Anadolu’yu fethetti. Bu fetihle birlikte Erzincan ve çevresi, Helenistik kültürün etkisi altına girdi. Bölge, İskender’in fethiyle birlikte tarihi bir dönüm noktasına sahne oldu.
Roma'nın Ayak Sesleri: Doğu’ya Yöneliş
Roma Ordusu, M.Ö. 70 yılında Doğu Anadolu’ya seferler düzenlemeye başladı. Elazığ bölgesindeki Harput M.Ö. 68 yılında ele geçirildi. Ancak bu sırada Pontus Krallığı, Erzincan çevresinde Roma’ya karşı direniş gösterdi. Uzun süren çatışmalar sonunda Roma üstünlüğü sağlandı. Yüzyıllar süren savaşların ardından, Bizans İmparatoru Heraklius, 629 yılında İran’ı yenerek Erzincan’ı geri aldı.
Tarihin Gölgesinde Kalan Şehir: Erzincan’ın Keşfedilmeyi Bekleyen Geçmişi
Bugün sadece Altıntepe’de ortaya çıkan eserlerle sınırlı kalan bilgiler, belki de Erzincan’ın sakladığı çok daha büyük bir tarihî mirasın habercisi. Yeni kazılar ve çalışmalarla Erzincan’ın İlkçağ’daki kimliği daha da netleşebilir. Bölgenin geçmişi, Anadolu’nun kadim tarihindeki yerini merak uyandırıcı kılıyor.
