Türkiye'de binlerce adayın geleceğini belirleyen Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı (HMGS) da dahil olmak üzere, Ceza Muhakemesi Hukuku sorusu risk altında. Anayasa Mahkemesi'nin (AYM) 2024/188 sayılı kararıyla, Seri Muhakeme Usulü'ne dair Kanun maddesinin bir kısmını iptal etmesi, sınavlarda sorulan kritik bir hukuki sorunun çift cevaplı hale gelmesine yol açtı.
Hukuk camiasını yakından ilgilendiren bu gelişme, akademik çevrelerde ve sınav hazırlık sürecindeki adaylar arasında büyük yankı uyandırdı. Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 5271 sayılı kanunla düzenlenen Seri Muhakeme Usulü'ne ilişkin bir ifade, AYM kararıyla geçerliliğini yitirdi.
AYM İPTAL ETTİ: İKİ CEVAPLI SORU KRİZİ
Konuyla ilgili görüşüne başvurduğumuz ve ismini vermek istemeyen bir Hukuk Uzmanı, durumu şöyle özetledi:
"Sınavlarda sıkça karşılaşılan ve Seri Muhakeme Usulünün uygulanmayacağı halleri sorgulayan bir soru tipi bulunmaktadır. Kanun, bu usulün 'Yaş küçüklüğü, akıl hastalığı ile sağır ve dilsizlik' hallerinde uygulanmayacağını belirtiyordu. Ancak AYM, 'sağır ve dilsizlik' ibaresini hak ihlali gerekçesiyle iptal etti."
Uzman, AYM'nin bu iptal kararının Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle birlikte, eski kanun maddesine göre hazırlanan soruların artık akademik ve hukuki geçerliliğini yitirdiğini, dolayısıyla bu durumun söz konusu soruyu iki farklı doğru cevaba sahipmiş gibi gösterdiğini belirtti.
SİSTEM NASIL DEĞİŞTİ?
İptal edilen kısım öncesinde, Seri Muhakeme Usulü'nün uygulanmayacağı haller arasında "sağır ve dilsizlik" de sayılmaktaydı. Ancak AYM, sağır ve dilsiz sanıkların adil yargılanma ve etkin savunma hakkının kısıtlanamayacağı gerekçesiyle ilgili maddeyi iptal etti.
Bu durumda, eski kanunu esas alan bir soruya cevap veren bir adayın "sağır ve dilsizlik durumunda uygulanmaz" seçeneğini işaretlemesi mantıken doğru (eski kanuna göre) olsa da, güncel hukuk sistemine göre bu ifade yanlıştır.
ADAYLAR NE BEKLİYOR?
Hukuk Uzmanı, bu çelişkinin çözümü için ilgili sınav kurulunun devreye girmesi gerektiğini vurguladı. Uzman, "Güncel hukuki durumu esas almak zorunludur. Dolayısıyla, HMGS sınavında devam eden bu tip bir sorunun, iki farklı yanıtı barındırması nedeniyle kesinlikle iptal edilmesi beklenmektedir. Sınavın adil olması için bu hukuki zorunluluktur." yorumunda bulundu.
Adayların, sınav sonuçlarının açıklanmasının ardından bu tür sorular için itiraz haklarını kullanmaları büyük önem taşıyor.
