15 Eylül Prostat Kanseri Farkındalık Günü kapsamında, erkek sağlığı açısından büyük önem taşıyan bu hastalığa dikkat çekiliyor. Prostat bezi, erkek üreme sisteminin önemli bir parçası olup, idrar torbasının altında yer alır ve içinden idrar kanalı geçer. Yaklaşık ceviz büyüklüğünde olan bu bezin temel görevi, meninin sıvı kısmını üretmektir.
Yaş ilerledikçe prostat bezinde büyüme görülmesi oldukça yaygındır. Bu büyüme, idrar akışını zorlaştırabilir ve cinsel fonksiyonları etkileyebilir. Ancak her büyüme kanser belirtisi değildir. İyi huylu prostat büyümesi, yani benign prostat hiperplazisi (BPH), sık karşılaşılan bir durumdur ve bazen cerrahi müdahale gerektirebilir.
Prostat kanseri ise bezin içinde kanserli hücrelerin oluşmasıyla meydana gelir. Özellikle 50 yaş ve sonrasında daha sık görülür. Türkiye'de, erkeklerde en yaygın ikinci kanser türü olan prostat kanseri, her 100 bin erkekte yaklaşık 40 vaka ile akciğer kanserinden sonra gelmektedir.
Bilimsel araştırmalara göre, prostat kanseri riskini artıran bazı temel faktörler şunlardır:
Yaş: 40 yaş altında nadiren görülür, ancak 50 yaş sonrası risk artar. Vakaların yaklaşık %60’ı 65 yaş üstünde teşhis edilir.
Genetik Faktörler: Ailede baba veya erkek kardeşte prostat kanseri bulunması, hastalığa yakalanma riskini önemli ölçüde artırır. Özellikle genç yaşta teşhis almış birden fazla yakın akrabası olan bireyler için bu risk daha fazladır.
Bunun yanında, doğrudan kanıtlanmamış olsa da bazı yaşam tarzı faktörleri de risk üzerinde etkili olabilir:
Beslenme: Yüksek oranda doymuş yağ içeren, sebze ve meyve tüketiminin az olduğu bir beslenme tarzı risk faktörü olabilir.
Kimyasal maddelere maruz kalma: Özellikle bazı meslek gruplarında, örneğin itfaiyecilerde, kimyasal maruziyetin riski artırabileceği düşünülmektedir.
Prostat kanseri erken evrede çoğunlukla belirti vermez. Ancak ilerledikçe şu şikâyetler ortaya çıkabilir:
İdrar yaparken zorlanma, zayıf veya kesik idrar akışı
Sık idrara çıkma (özellikle gece saatlerinde)
İdrarda veya menide kan görülmesi
Sertleşme sorunları
Kanserin kemiklere yayılması durumunda kalça, sırt veya kaburgalarda ağrı
Ancak bu belirtiler yalnızca prostat kanserine özgü değildir. Özellikle idrar problemleri, daha sık olarak iyi huylu prostat büyümesinden kaynaklanır. Yine de bu tür şikâyetleri olan erkeklerin bir üroloji uzmanına başvurarak değerlendirme yaptırması, olası hastalıkların erken teşhisi açısından büyük önem taşır.
Türkiye’de sağlık hizmetlerine erişimin kolay olması sayesinde, prostat kanseri vakalarının %70’inden fazlası erken dönemde tespit edilmektedir. Kesin tanı biyopsi ile konur. 50 yaş ve üzerindeki erkeklerin, özellikle aile öyküsü bulunanların 40 yaşından itibaren düzenli olarak PSA testi yaptırması ve uzman muayenesinden geçmesi önerilir.
