Erzincan’ın İslamî Tarihindeki Büyük Yolculuk: Fetihler, İsyanlar ve İmparatorlukların Gölgesinde Bir Şehir
Doğu Anadolu'nun kadim şehirlerinden Erzincan, İslam tarihi boyunca stratejik konumu nedeniyle sürekli el değiştirmiş, pek çok medeniyetin izlerini taşımış önemli bir merkez olmuştur. Hikâyesi, Halife Hz. Osman dönemine kadar uzanıyor. Habib Bin Mesleme’nin 655 yılında Erzincan’ı fethetmesiyle başlayan bu yolculuk, bölgenin kaderini asırlar boyunca şekillendirecek olaylara sahne oldu.
Abbasiler Dönemi ve İlk Büyük Direnişler
Erzincan, Abbasiler döneminde de Bizans saldırılarının hedefi oldu. Halife Mütevekkil döneminde, Malatya Valisi Ömer Bin Abdullah’ın 859 yılında bölgeyi Bizans’tan geri almasıyla Erzincan yeniden Arapların hâkimiyetine geçti.
Malazgirt’ten Sonra Yeni Bir Dönem Başlıyor: Mengücekler Sahneye Çıkıyor
Malazgirt Zaferi sonrası Alpaslan’ın görevlendirdiği Mengücek Ahmet Gazi, Erzincan başta olmak üzere çevresini fethederek Mengücek Beyliği’ni kurdu. Beylik, Ahmet Gazi’nin ardından oğlu İshak Bey ve sonrasında Melik Mahmut ile devam etti. Ancak iç çekişmeler sonucu devlet parçalandı.
Erzincan’ın Altın Çağı: Fahrettin Behram Şah Dönemi
1165 yılında tahtına oturan Fahrettin Behram Şah, Anadolu Selçuklu Sultanı Kılıç Arslan’a bağlılığını bildirerek siyasi istikrar sağladı. Bu dönemde Erzincan, ticaretin ve sanayinin geliştiği bir merkez haline geldi. Ancak depremler, bu parlak dönemin eserlerini günümüze taşıyamadı.
Selçuklu, Moğol ve İlhanlı Baskısı: Erzincan El Değiştiriyor
1228’de Alaattin Keykubat’ın fethiyle Mengücek Beyliği sona erdi. 1230’da Celalettin Harzemşah’ı mağlup eden Alaattin Keykubat sonrası bölge Moğolların istilasına uğradı. Kösedağ Savaşı sonrası Erzincan, İlhanlıların egemenliğine girdi.
Eretna Beyliği ile Bağımsızlık Mücadelesi
İlhanlılar’ın çözülmesiyle birlikte Alaeddin Eretna, bağımsızlığını ilan etti. Erzincan’da Ahi Ayna Bey, Pir Hüseyin ve en nihayetinde Mutahherten gibi isimler yönetimi devraldı. Bu dönemde Akkoyunlu ve Kadı Burhanettin gibi güçlerle mücadele eden Erzincan, politik oyunların merkezinde yer aldı.
Osmanlı’ya Zorlu Bir Geçiş
Mutahherten’in Timur’a bağlılık göstermesi Yıldırım Beyazıt’ı harekete geçirdi. Ancak Ankara Savaşı nedeniyle Osmanlı hâkimiyeti gecikti. 1473 Otlukbeli Savaşı sonrası Osmanlılar bölgeyi kontrol altına aldı. Fakat 1502’de Safevi Şah İsmail’in karargâh kurduğu Erzincan, 1514 Çaldıran Savaşı ile tekrar Osmanlı topraklarına katıldı.
Modern Zamanlara Bir Bakış
1916’da Rus işgaline uğrayan Erzincan, 1918’de Türk ordusu tarafından kurtarıldı. Ancak 1939 depremiyle şehir büyük yıkıma uğradı. Yeni şehir, demiryolunun üst kısmına yeniden inşa edildi ve bugünkü Erzincan ortaya çıktı.
Erzincan, İslam tarihi boyunca yalnızca bir şehir değil; bir mücadele, direniş ve yeniden doğuş simgesi olmuştur. Her taşında bir dönem, her sokağında bir hikâye barındıran Erzincan’ın geçmişi, bugününü daha iyi anlamak için güçlü bir anahtardır.
