Tinnitus, kişinin çevresinde herhangi bir ses kaynağı olmadığı halde kulaklarında ses algılaması durumudur. Genellikle çınlama olarak tanımlansa da bazı bireyler bu sesi uğultu, ıslık, tıslama, vızıltı ya da kafanın içinde yankılanan bir uğultu olarak hissedebilir. Dışarıdan duyulamaz ve çoğu zaman yalnızca kişiyi etkiler.
Tinnitus iki ana kategoriye ayrılır:
Subjektif tinnitus, en yaygın formudur ve sadece kişi tarafından duyulur. Genellikle yüksek sese uzun süre maruz kalma, kulak hasarları veya yaşla birlikte gelişen işitme kaybı bu duruma yol açabilir.
Objektif tinnitus ise çok daha nadirdir ve bazı durumlarda muayene eden hekim tarafından da duyulabilir. Kas kasılmaları, damar yapılarındaki sorunlar ya da orta kulak problemleri bu türün nedenleri arasında yer alır.
Tinnitus Belirtileri Nasıl Anlaşılır?
Eğer sık sık tek ya da çift kulakta, bazen de başın içinde gelen bir ses hissediyorsanız ve bu ses dış kaynaklı değilse, tinnitus yaşıyor olabilirsiniz. Çoğu kişi, sessiz ortamlarda veya uykuya dalmak üzereyken bu sesi daha net hisseder. Şikâyetler genellikle geceleri artar.
Tinnitus; uyku bozukluğu, konsantrasyon güçlüğü, anksiyete ve depresyon gibi psikolojik sorunlara da zemin hazırlayabilir. Kronikleşen vakalarda ise yaşam kalitesi ciddi ölçüde düşebilir.
Tinnitusun Olası Nedenleri Neler?
Tinnitusun tek bir nedeni yoktur. Genellikle aşağıdaki etkenlerden biri ya da birkaçı bu rahatsızlığa yol açar:
Uzun süreli yüksek sese maruz kalma (konser, sanayi makineleri, kulaklık)
Yaşa bağlı işitme kayıpları
Kulak kirinin kulak kanalını tıkaması
Kulak enfeksiyonları
Baş ve boyun bölgesine alınan darbeler
Bazı ilaçların yan etkileri (ağrı kesiciler, antibiyotikler, bazı antidepresanlar)
Meniere hastalığı
Çene eklemi (TME) sorunları
Yüksek tansiyon ve damar hastalıkları
Tiroid problemleri, kansızlık, migren ve bazı otoimmün hastalıklar
Bazı vakalarda ise tinnitus herhangi bir belirgin nedene bağlı olmaksızın da ortaya çıkabilir.
Tinnitus Kalıcı Mı, Geçici Mi?
Tinnitus her zaman kalıcı değildir. Özellikle geçici enfeksiyonlar, kulak kiri ya da kısa süreli basınç değişikliklerinden kaynaklanan durumlar tedaviyle birlikte düzelebilir. Ancak üç aydan uzun süren vakalar "kronik tinnitus" olarak değerlendirilir ve daha uzun soluklu bir destek gerektirebilir.
Tinnitus Tedavi Edilebilir Mi?
Tinnitus için henüz kesin bir tedavi yöntemi bulunmasa da, semptomların hafifletilmesi ve hastaların yaşam kalitesinin artırılması mümkündür. İşte uygulanabilen başlıca yöntemler:
1. Nedene Yönelik Müdahale
Kulak kirinin temizlenmesi veya bir enfeksiyonun tedavisiyle çınlama ortadan kalkabilir.
2. İşitme Cihazları
Eşlik eden işitme kaybı olan kişilerde, dış seslerin yükseltilmesi çınlamanın bastırılmasını sağlayabilir.
3. Ses Terapisi (Maskeleyici Cihazlar)
Tinnitus sesini arka planda unutturmak için kullanılan, düşük düzeyde ses üreten cihazlardır.
4. Tinnitus Yeniden Eğitim Terapisi (TRT)
Danışmanlık ve ses terapisini bir arada sunan bu yöntem, beyni çınlamayı fark etmemeye eğitir.
5. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)
Çınlama sesine karşı geliştirilen olumsuz duygularla baş etmeye yardımcı olur. Anksiyete ve depresyon riski taşıyan hastalarda özellikle önerilir.
6. İlaç Tedavisi
Tinnitusu doğrudan tedavi etmese de eşlik eden uyku problemleri, kaygı bozuklukları ya da depresyon için ilaç desteği sağlanabilir.
7. Destek Grupları ve Psikolojik Danışmanlık
Benzer deneyimleri yaşayan bireylerle iletişimde olmak, hastalığın duygusal yükünü hafifletmeye yardımcı olabilir.
Tinnitusla Yaşam Kalitesi Nasıl Korunur?
Gürültülü ortamlardan kaçının
Yüksek sesle kulaklık kullanmayın
Uyku hijyenine dikkat edin
Kafein ve alkol tüketimini sınırlayın
Stresten uzak durmaya çalışın
Meditasyon ve nefes egzersizleri gibi rahatlatıcı teknikler uygulayın
