Viral hepatitler arasında yer alan Hepatit A ve B, karaciğeri etkileyen ancak bulaşma yolları, belirtileri ve sonuçları bakımından birbirinden oldukça farklı iki hastalık. Karaciğeri korumak ve ciddi sağlık sorunlarının önüne geçebilmek için bu farkları bilmek büyük önem taşıyor.
Hepatit Nedir?
Hepatit, kelime anlamı olarak "karaciğer iltihabı" demektir. Bu iltihap, virüsler başta olmak üzere aşırı alkol tüketimi, otoimmün hastalıklar ya da bazı ilaçlara verilen tepkilerle ortaya çıkabilir. En bilinen hepatit virüsleri A, B, C, D ve E'dir. Bazı türleri, uzun vadede siroz, karaciğer yetmezliği veya karaciğer kanseri gibi ciddi hastalıklara neden olabilir.
Hepatit A ve B Arasındaki Temel Farklar
Bulaşma Yolları:
Hepatit A genellikle kirli su ve yiyecek yoluyla, yani ağız-dışkı temasıyla bulaşır. Özellikle temizlik şartlarının yetersiz olduğu bölgelerde yaygındır. Hepatit B ise kan yoluyla bulaşır. Enfekte bir kişinin kanı, cinsel teması ya da doğum sırasında anneden bebeğe geçebilir.
Gündelik Temasla Bulaşır mı?
Hepatit A, enfekte kişilerin hazırladığı yiyeceklerle kolayca bulaşabilirken; Hepatit B, el sıkışmak, aynı tabaktan yemek yemek veya öpüşmekle bulaşmaz.
Hastalık Seyri: Akut mu Kronik mi?
Hepatit A:
Genellikle kısa süreli, akut bir enfeksiyon olarak seyreder. Belirtiler enfekte olduktan yaklaşık 4 hafta sonra ortaya çıkar ve çoğu kişi birkaç hafta içinde tamamen iyileşir. Küçük çocuklarda çoğunlukla belirti görülmezken, yetişkinlerde mide bulantısı, karın ağrısı, koyu idrar, sarılık ve ateş gibi semptomlar ortaya çıkabilir. Tekrar enfekte olunmaz çünkü bağışıklık gelişir.
Hepatit B:
Hastalığın başlangıcı akut olabilir, ancak bazı kişilerde ömür boyu sürecek kronik enfeksiyona dönüşebilir. En büyük risk grubu, virüsü doğumda annesinden alan yenidoğanlardır. Enfekte bebeklerin yaklaşık %90’ı kronik hepatit taşıyıcısı olur. Kronik hepatit B, siroz ve karaciğer kanseri riskini artıran ciddi bir durumdur.
Aşıyla Korunmak Mümkün
Hem Hepatit A hem de B için etkili aşılar mevcuttur. Aşılanmamış bireyler, şüpheli bir maruziyet sonrası sağlık kurumlarına başvurarak "maruz kalma sonrası koruma" (PEP) alabilirler. Bu müdahale, genellikle aşı ya da özel antikor enjeksiyonu şeklinde yapılır. Özellikle hamile kadınların hepatit B testi yaptırması çok önemlidir. Eğer enfekteyseler, doğum sırasında bebeklerine geçişi önlemek için bebek doğar doğmaz aşı ve koruyucu tedavi uygulanmalıdır. Bu basit adım, bebeğin ömür boyu sürecek bir enfeksiyondan korunmasını sağlayabilir.
Erken Tanı ve Aşı Hayat Kurtarır
Karaciğerin sağlığı, genel sağlığımız için hayati önem taşır. Hepatit A ve B, zamanında aşı ve korunma yöntemleriyle büyük ölçüde önlenebilir hastalıklardır. Belirti göstermese bile taşıyıcı olabileceğiniz bu virüsler hakkında bilinçlenmek, hem kendi sağlığınızı hem de toplum sağlığını korumanın anahtarıdır.
