Zamanla değişen yaşam tarzı, şehirleşme ve dijital kültürün etkisiyle Anadolu'nun pek çok yerel ağzı gibi Erzincan ağzı da sessizce yok oluyor. Oysa bu ağız, sadece kelimelerden ibaret değil; kültürün, mizahın ve halkın yaşama biçiminin aynası...
Gelin hafızaları biraz yoklayalım:
"Gumuzik" neydi mesela? Ya da bir büyüğünüz size "tapikleme ha orda!" dediğinde ne demek istemişti?
Yapılan derlemeye göre Erzincan yöresinde kullanılan ama artık genç kuşak tarafından neredeyse hiç bilinmeyen 40’a yakın kelime yeniden gündeme geldi. İşte bazı örnekler:
-
Pısik: Kedi
-
Gumuzik: Yumruk
-
Gındırlanmak: Yuvarlanmak
-
Cücük: Civciv
-
Tapiklemek: Otururken uyumak
-
Kartol: Patates
-
Depbik: Tekme
-
Zibil: Toz, çöp
-
Horata: Laf, söz
-
İt otarmak: İşsiz güçsüz dolaşmak
-
Şappik: Tokat
-
Guşgana: Tencere
Yerel halk arasında hâlâ ara sıra duyulan bu kelimeler, özellikle köylerde yaşayan yaşlılar tarafından kullanılmaya devam ediyor. Ancak şehir merkezlerinde ve genç nüfusta bu sözcüklerin büyük kısmı artık kullanılmıyor.
Dil Yaşar, Hatırlanırsa
Dil uzmanları ve halk kültürü araştırmacıları, bu tür kelimelerin kayıt altına alınmasının kültürel hafızayı korumak adına çok önemli olduğunu vurguluyor. Erzincan ağzı sadece konuşulan bir dil değil; geçmişle bağ kurmanın, bir kültürü yaşatmanın da yolu.
