Meşhur tatlımız daha önce Valiliğin girişimleriyle coğrafi işaret belgesi almıştı. Geçmişi eskiye dayanan Erzincan Kesme Kadayıfının üretimindeki özellikle yufkaların elde bıçak ile kesilme aşaması, ustalık becerisi gerektiriyor. Bu sebeple coğrafi sınır ile ün bağı bulumakta.
Erzincan'ın yöresel tatlıları arasında yer alan ve coğrafi işaretli Erzincan kesme kadayıf tatlısı, Ramazan ayında yoğun talep görüyor.
2021 yılında "Erzincan kesme kadayıfı" ismiyle Türk Patent ve Marka Kurumunca tescillenen ve Mahreçli Coğrafi İşaret Belgesi alan tatlı, yörenin asırlık lezzetleri arasında yer alıyor. Asırlardır sofraları süsleyen tatlı Ramazan ayında iftardan sonra olmazsa olmazlardan. Yöre insanı tarafından üretilen tereyağı, süt, şeker ile yoğrulan hamur, yufka haline getirildikten sonra elde bıçakla kesilerek tel tel haline getiriliyor. Daha sonra, bakır tepsiye konulan kadayıfın üzerine yine bölgede yetişen cevizlerden bolca bırakılan kadayıf, tereyağı sürüldükten sonra fırında kısık ateşte pişiriliyor. Şerbetli olmasına rağmen tüketiciler tarafından hafif bir tatlı olduğu söylenirken özellikle iftardan sonra yenildiğinde rahatsız etmediğini ifade ediyor.
Erzincan’da uzun yıllardır kadayıf üreticiliği yapan Fatma Ballı, 3 kişi başladıkları işletmede 40 kişi çalıştıklarını, tescil almak için de uzun uğraş verdiklerini anlatarak, “2005 yılında bu işe girdik eşimle beraber. O zaman 3 kişiydik, şimdi 40 kişiyiz. Erzincan’ın tanınmış ürünü kesme kadayıfı üretiyoruz. Ramazan ayı geldi ve üretimimiz daha fazla arttı. İftar sofralarının vazgeçilmezi kesme kadayıf üretiyoruz. 2019 yılında kadayıfa tescil için başvuruda bulunduk. 2021 yılının mayıs ayında bize cevap geldi ve Erzincan’ın tescilli ürünü oldu” dedi.
‘Dökme kadayıf gibi yapılmıyor’
Kesme kadayıfın tarifi hakkında bilgi veren Ballı, “Hamurunda diğer kadayıflar gibi değil de farklılığı; içerisinde süt, yağ, yumurta, karbonat, sirke ile yoğuruyoruz. Daha sora açıp kesiyoruz. Diğer dökme kadayıflar gibi değildir. Biraz meşakkatlidir. Daha sonra tepsiye tere yağı ile yayıp cevizle süsleyip ikram ediyoruz” diye konuştu.
‘‘Ramazan ayında üretim hızlandı, bayrama yakın yoğunluk artar’
Üretici Fatma Ballı, Ramazan ayının gelmesiyle birlikte üretimin hızlandığını bayrama yakın daha da artacağını belirterek, “Ramazan ayında daha fazla iftar sofralarını süslüyor. Bayrama yakın daha fazla insanlar birbirlerine ikram ettiği için yoğunluğumuz daha fazla olacak” ifadelerini kullandı.
Üretim Metodu:
• 45 cm çapındaki alüminyum tepside hazırlanan Erzincan Kesme Kadayıfı için gerekli malzemeler aşağıdaki gibidir.
• Hamur: 75 g ev tipi yoğurt, 300 ml tam yağlı süt, 1 yumurta, 85 ml bitkisel sıvıyağ, 4 damla limon suyu, 200 g erimiş tereyağı, 20 ml sirke, 125 g ayçiçek yağı, 2 g tuz, 550 g sert beyaz buğday unu, 10 g kabartma tozu, 2 g karbonat.
• İç malzeme: 1 kg ceviz içi.
• Pişirme: 125 g ayçiçek yağı, 125 g eritilmiş tereyağı.
• Şerbet: 1,2 kg toz şeker, 1,2 l su, 4 damla limon suyu.
Hamurun üretimi için tüm malzemeler karıştırılıp yaklaşık 35 dk yoğurularak çok sert bir hamur elde edilir.
• Hamur, 12 adet bezeye bölünür ve 20 dk dinlendirilir.
Şerbetin malzemeleri karıştırılarak orta ateşte yarım saat kaynatılarak yoğun kıvamlı şerbet hazırlanır.
Bezelerden 6 adedi, 45 cm çapında açıldıktan sonra yaklaşık 20 dk hafifçe kurutulur ve keskin bir bıçakla dökme kadayıf kalınlığında kesilir. Yağlanmış tepsiye yayılır ve üzerine iri kıyılmış ceviz içi dökülür. Kalan 6 bezeden aynı şekilde kesilen tel kadayıflar da cevizlerin üzerine yayılarak üst katman oluşturulur. Eritilmiş tereyağı- sıvıyağ karışımı üste dökülür. Önceden 15 dakika 1550C’ye ısıtılmış fırında 40 dk, üzeri kızarana kadar pişirilir ve pişirme sonrası 40 dk soğumaya bırakılır. Soğuduktan sonra üzerine sıcak şerbet dökülür ve şerbeti çekmesi için yarım saat beklenir. Erzincan Kesme Kadayıfı, 12x12 cm’ye dilimlenerek servis edilir.
Erzincan Kesme Kadayıfı, şerbet dökülmediği takdirde oda sıcaklığında 1 hafta, buzdolabında ise +4oC’de 3 ay muhafaza edilebilir.
Coğrafi Sınır İçerisinde Gerçekleşmesi Gereken Üretim, İşleme ve Diğer İşlemler:
Geçmişi eskiye dayanan Erzincan Kesme Kadayıfının üretimindeki özellikle yufkaların elde bıçak ile kesilme aşaması, ustalık becerisi gerektirir. Bu sebeple coğrafi sınır ile ün bağı bulunan Erzincan Kesme Kadayıfının tüm üretim aşamaları, belirtilen coğrafi sınırda gerçekleştirilir.
Denetleme:
Erzincan İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünün koordinatörlüğünde ve Erzincan İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Erzincan Ticaret ve Sanayi Odası, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Turizm ve Otelcilik Meslek Yüksekokulu, Erzincan Belediyesi ile Erzincan İl Tarım ve Orman Müdürlüğünden konuda uzman birer kişinin katılımıyla oluşan toplam 5 kişilik denetim mercii tarafından yapılır. Yılda bir kez düzenli olarak yapılacak denetimler, ayrıca ihtiyaç duyulduğunda ve şikâyet halinde her zaman yapılır.
Denetim mercii tarafından; üretimde kullanılan malzemelerin uygunluğu; özellikle dökme kadayıfın hazırlanması aşaması olmak üzere üretim metoduna uygunluk; sunum şeklinin uygunluğu ve Erzincan Kesme Kadayıfı ibaresi, logosu ile mahreç işareti ambleminin kullanımının uygunluğu denetlenir.
Denetim mercii, kamu kuruluşlarından veya özel kuruluşlardan veya bunlarda görevli uzman gerçek veya tüzel kişilerden denetimin gerçekleştirilmesi sırasında faydalanabilir veya hizmet satın alabilir. (İHA)
