Gece veya gündüz uyuduğunuz birçok zamanlarda kabuslardan kurtulamıyor ve uyumaya korkuyorsanız bunun altında birçok psikolojik neden yatıyor olabilir.
Kabus dolu rüyaların sabahında kişi yorgun ve tabiri caizse dayak yemiş gibi kalkıyor.
Hem psikolojik hem çevresel etkilere bağlı görülen kabuslar uyku düzenini alt üst ediyor. Peki kabus görmeyi neler tetikler? Sizler de şayet sık kabus görüyorsanız şu 3 şeye dikkat edin.
1.KAYGI VE STRES YAPMAK
2.UYKU ÖNCESİ YEMEK YEMEK VE BAHARATLI YİYECEKLER YEMEK
3.ALKOL VE YAĞLI YİCEKLER TÜKETMEK
Kâbus en genel olarak uyurken kişiye güçlü bir duygusal rahatsızlık veren rüyalardır. Hayalet, canavar, cadı, vahşi hayvan gibi korku ve terör ögeleri içerebilirler. Acı çekme, düşme, boğulma ve ölme de sık rastlanan kâbuslardandır. Yüksek ateş gibi fizyolojik nedenlerden olabilecekleri gibi, kâbusu görenin hayatındaki beklenmedik bir stres ya da travma gibi psikolojik nedenleri de olabilir. Kimi zaman nedensiz yere görüldükleri de olabilir. Bazen kâbuslar o kadar etkili olur ki, uyuyan kişiyi halen yaşadığı duyguları taşır bir halde uyandırır, ve kişi uzun bir süre etkisinden kurtulamaz.
Uykuda kâbus görme, kişinin REM uykusunda iken yoğunlaşan hisleri sonucunda kişiyi uykusundan kaldıracak aşamaya varabilen aşırı korku ve kaygı yaratan durumları rüyasında görmesi ve yaşamasıdır. Kabus esnasında yaşananlar uyanıldığında kısmen ya da çok net bir biçimde hatırlanabilir.
Gece terörleri ise, gece uzun süre boyunca aşırı derecede korkulu rüyalar görüp, uyanıldığında ise hatırlanmayan zihinsel deneyimlerdir. Gece terörleri, REM uykusunun dışında olan zamanda yaşanır, kişi bağırarak, ağlayarak ve terler içinde uyanabilir. Kişinin sakinleşmesi ve olanları anlamaya çalışması 10-15 dakikayı bulabilir.
Kabus görmenin nedenleri ile ilgili çeşitli görüşler vardır. Bazı ilaçların yan etkileri korkulu rüyalar görmeye sebep olabilmektedir. Antibiyotikler, antidepresanlar ve parkinson tedavisinde kullanılan ilaçlar kâbus görmeye neden olabilir. Çok fazla alkol alma sonucunda da kabuslar yaşanabilmektedir. Psikolojik travmalar ve çözülmeyen bilinçaltı sorunlar kabus görmenin en çok rastlanılan nedenleri olarak karşımıza çıkar. Bu duruma alkolün kendisinden ziyade, aşırı ve düzenli alkol almaya iten psikolojik sıkıntıların kabus görmeye yol açtığı alkollü olmanın da bu durumu kolaylaştırdığı söylenebilir. Klinik çalışmalarımızda, alkol alma davranışının bağımlılık seviyesinde olduğu ya da normalin üstünde aşırı ve düzenli alkol kullanımı olduğu kişilerde büyük oranda stres yükü olduğunu görürüz. Dolayısıyla aşırı ve düzenli alkol alma durumunda kabusların daha çok yaşanmasının nedeni altta yatan psikolojik sıkıntılar olur.
Sık kabus görüyorsanız dikkat! Bunama ve Alzheimer riskini yükseltiyor
Yeni bir İngiliz araştırmasına göre, kötü rüyalar ve sık görülen kabuslar bilişsel gerileme, bunama ve Alzheimer gibi hastalık risklerini artırıyor.
Kötü bir rüya veya hatta gece uykusundan uyandıran bir kabus, özellikle stresli günlerde sık sık meydana gelebilir. Kötü rüyalar, yaşam kalitesi ve sağlık durumu üzerinde de sonuçlar doğurabilir.
Yeni bir çalışma, yetişkinlikte kabus görme sıklığı ile ilerleyen yaşla birlikte artan bilişsel gerileme riski arasında bir ilişki olduğunu öne sürdü.
Her 100 kişiden 5'inin haftada en az bir kez, uykularından uyanacak kadar korkunç kabuslar gördüğü tahmin edilmektedir. Bu durumun tetikleyicileri stres, kaygı, sinirlilik ve uyku yoksunluğudur, ancak Parkinson hastalığı gibi bazı durumlar da kabusların ortaya çıkmasında rol oynar.
Neden Kabus ve Rüya Görürüz?
Rüyaların ve kabusların nedeni birçoğumuzun üzerinde merakla durduğu bir konudur. Rüyalar, uyurken meydana gelen zihinsel imgeler veya aktivitelerdir. Uykunun herhangi bir aşamasında rüya görebilirsiniz, ancak en canlı rüyalarınız tipik olarak hızlı göz hareketi uykusunda veya REM uykusunda gerçekleşmektedir. Bu dönem, beyninizin oldukça aktif olduğu, gözlerinizin kapalı gözlerinizin arkasında hızla hareket ettiği ve geçici olarak kas tonusunun kaybolduğu uyku dönemidir.
REM uykusunda daha az otonomik stabiliteye sahibiz. Kalp atış hızımız artıyor. REM dışı uykunun diğer aşamalarında yaptığımız türde sabit, sakin bir solunuma sahip değiliz.
Neden Rüya Görürüz?
REM uykusunda daha fazla rüya görme eğilimindeyiz. Ayrıca bu aşamada rüya görme “anıların konsolidasyonu” ile ilişkilidir.
Rüya, önemli bilişsel işleyişi temsil edebilir. Rüya gördüğümüzde ortaya çıkan beyin aktivitesi, uyanık olduğumuzda deneyimlediğimiz hafızayı işleyen beyin aktivitesine benzemektedir.
Stres ve endişe rüya türünü değiştirebilir
İnsan daha fazla stres veya endişe yaşadığında, daha fazla hayal kurma eğilimine girer. Bu durum da gördüğünüz rüya türlerini de değiştirebilir. Stresli olduğunuzda kabusların veya stresli rüyaların (kovalanma veya korkutucu bir durumda) Neden rüya gördüğümüzün teorilerinden biri budur.
Rüyalarımız duygularımızı işlememize ve yönetmemize yardımcı olabilir.
Rüyada kültürel etki faktörü
Belirli bir bölgede yaşanların da benzer şekilde rüya görebileceklerine ilişkin farklı araştırmalar da bulunmaktadır. Buna göre rüyalar üzerinde kültürel bir etki de bulunmaktadır.
Rüya psikolojik stresin işareti de olabilir
Ancak bazen en garip rüyaların bile mantıklı açıklamaları vardır. Rüyada dişlerin döküldüğünü görmek, bruksizm denilen bir durum olan uykunuzda dişlerinizi gıcırdattığınız için olabilir. Rüya daha çok psikolojik stresin bir işareti de olabilir.
Uyku bozuklukları rüya görmeyi etkiler mi?
Uyku bozuklukları, rüya da dahil olmak üzere uykunun tüm yönlerini etkileyebilir.
Kabus bozukluğu
Bazı insanlar için kabuslar geçici bir korkudan daha fazlasıdır. Kabus bozukluğu denilen bir uyku bozukluğu vardır. Kabus bozukluğu ile tekrarlayan bu gerçekten sizi üzecek kabuslar görürsünüz. Bu durum sık sık ortaya çıkar ve sizi uykudan uyandırır. Daha sonra tekrar uyuyamazsınız. Uyanır uyanmaz paniğe kapılırsınız ve yeniden uykuya yönelmeniz oldukça zaman alır.
Gün içinde genellikle çok yorgun olacağınız için bu rahatsızlık sizi zayıflatabilir.
REM uykusu davranış bozukluğu
REM uykusu davranış bozukluğu adı verilen bir uyku bozukluğu da anormal rüya görmeye neden olabilir. REM uykusu sırasında kaslarınız tipik olarak felç olur, bu nedenle rüyaları canlandırmazsınız.
REM uykusu davranış bozukluğu ile yaşayan insanlar aslında rüya görürken uykularında hareket edebilirler. REM uykusu davranış bozukluğu daha büyük sağlık sorunlarının habercisi olabilir.
Rüya görmemek normal bir durum mu?
İnsanların hiç rüya görmemesi nadir bir durumdur. Bu rüya kaybı, görüntüleri zihinsel olarak hatırlama (veya "yeniden canlandırma") yeteneğini kaybetmeniz ile özellikle karakterize edilen fokal beyin hasarını (tipik olarak bir felç) takiben ortaya çıkar. Yine de çoğu insan rüya görür fakat onları hatırlamaz. Kimi de “Hiç rüya görmüyorum çünkü iyi uyuyamıyorum” şeklinde yanıt verebilir. Sırf rüya içeriğine sahip olmamanız, rüya görmediğiniz anlamına gelmez. Genellikle rüyalarımızdan uyanmadıkça onları hatırlamayız.
Sürekli kabuslardan kurtulmak için daha detaylı bir liste istiyorsanız;
Kabusların ana nedeninin bilinç altınız olduğunu, bilinç altınızın temiz olması durumunda söz konusu kabuslardan bir nebze de olsun uzak kalabileceğinizi söylemiştik. Peki, dikkat edilmesi gereken diğer konular neler? Kabus görmemek için ne yapmalı?
1 – Zihninizi temizlemeye çalışın
Zihin temizliği sadece uyku da değil uyanık olduğunuz durumlarda da çokça gereklidir. Öyle ki, zihin temizliği sayesinde doğru kararlar alabilir aldığınız kararları doğru şekilde hayata geçirebilirsiniz.
Sık sık kabus görüyorsanız bilinçaltınızda kalanlar nedeni ile olabilir. Bu durumdan kurtulabilmek için zihin temizliği yapabilirsiniz. Meditasyon gibi alanlara yönelerek zihin temizliğini rahatlıkla yapabilirsiniz. Bazen sadece müzik dinlemek bile yararlı olacaktır.
2 – Kaygılardan ve streslerden uzak durun
Kaygı ve stres uyurken kabus görmenize neden olacaktır. Mümkünde kaygı ve stresten uzak kalmaya çalışın. Bir şeylerden tedirgin şekilde uyumak, bir şeyleri sürekli düşünerek uyumak düşündüğünüz konuda kabuslar görmenize neden olacaktır.
Evcil hayvanınızın zarar görmesinden korkuyorsanız, sürekli olarak bunu düşünüyorsanız o gün uyuduğunuz zaman evcil hayvanınız ile ilgili kabuslar görmeniz olasıdır.
3 – Baharat ve acılı yiyeceklerden uzak durun
Geceleri kabus görüyorum ne yapmalıyım? Diyenlerin çoğunun ortak noktası baharatlı ve acılı yiyecekler tüketiyor olması.
Her ne kadar alakasız bir durum gibi gözüküyor olsa da acı ve baharatlı yiyecekler sinir reseptörlerini ciddi oranda etkilemekte. Söz konusu etki sonrasında bilinçaltınızın kabuslar görmesine neden olabilmekte. Son zamanlarda artan baharat ve acılı yiyecek tüketiminiz bulunuyorsa bu alışkanlıktan uzaklaşarak kabuslardan uzak kalabilirsiniz.
4 – Alkol tüketmek kabusa neden olabilir
Baharatlı yiyeceklerin kabusa etki ettiğini öğrendik. Bunu yanı sıra alkol tüketmek de kabusa neden olabilmekte.
Son zamanlarda gazlı veya alkollü ürünleri tüketiyorsanız buna ara vererek veya tüketim oranınızı azaltarak kabuslardan uzak kalabilirsiniz.
5 – Uyuduğunuz ortamın sıcaklığına dikkat edin
Uyurken dikkat edilmesi gereken en temel unsurlardan birisi de uyuduğunuz ortamın sıcaklığıdır. Bilinçaltınız kendini tehlikeden korumaya programlanmıştır. Fazla sıcak veya fazla soğuk olan alanlar uykunuzu direkt olarak etkileyecektir.
Doğru oda sıcaklığını bulduğunuz zaman sadece kabuslardan kurtulmuş olmayacaksınız. Bunun yanı sıra daha kaliteli bir uyku çekmeye adım atmış olacaksınız. Doğru oda sıcaklığı ile hayatını tamamen değiştirme şansınız bulunmakta.
Uzmanların konu hakkında verdiği en önemli altın tavsiye ise şöyle;
Daha kaliteli bir uykuya, verilen tavsiyelere uyup hayat kalitenizi yükselterek ulaşabilirsiniz. Bu durumun altında yatan tüm nedenleri kabullenip kendinizi bu yönde ikna etmeniz sizi daha rahat ve huzurlu bir yaşam standardına yükseltecektir.
