Fransız asıllı ünlü matematikçi Abraham de Moivre’nin hikayesi matematik tarihinin en ilginç hikayelerinden biri. 1667 yılında doğan ve olasılık teorisi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan de Moivre, sadece matematiksel denklemlerle değil, bir anlamda kendi ölümünü de hesaplamasıyla hafızalarda yer etti.
Uyku ve Ölümün Matematiksel Olarak Hesaplanması
Moivre, yaşlandıkça uyku süresinin giderek arttığını fark eder. Ardından bu durumu dikkatlice gözlemeye başlar. Günlük uyku süresinin her yıl 15 dakika daha uzadığını fark eden matematikçi, zamanla bu bilgiyi matematiksel bir modele dönüştürdü. Modeline göre, bir noktada 24 saati uyuyarak yaşamını tamamlayacağına dair bir tahminde bulundu.
Ve işte bu tahmin, tam anlamıyla gerçek oldu. 27 Kasım 1754 tarihinde de Moivre, günde 24 saat uyuyacağı günü hesapladığı tarih olan bu günde hayatını kaybetti.
Matematiksel Bir Tahminin Gerçekleşmesi
De Moivre, ölüm tarihini hesaplamak için kullandığı bu hesaplamalarla, sadece matematiksel düşüncenin gücünü değil, aynı zamanda insan yaşamının da ne kadar öngörülebilir olabileceğini de gözler önüne sermiş oldu. Olasılık teorisi üzerine yaptığı öncü çalışmalar, onun bilime kazandırdığı en büyük miraslardandı, ancak ölümüne dair yaptığı tahmin, onun hayatına dair en ilginç hikayelerden biri olarak tarihe geçti.
Kendi Ölümünü Hesaplayan Bilim İnsanı
De Moivre’nin ölüm tarihiyle ilgili bu tahmin, o dönemde bilim insanları arasında büyük bir merak uyandırdı. İnsan yaşamının, özellikle de ölümün ne kadar tahmin edilebilir olduğu üzerine de Moivre’ın yaptığı bu keşif, sadece matematiksel değil, felsefi açıdan da dikkat çekici bir yaklaşımı simgeliyordu. De Moivre’ın hikayesi, bilimin bazen öngörülebilirliğe, bazen de sürprizlere yol açabileceğini gösteriyor.
Abraham de Moivre, matematiksel modelleme ve olasılık teorisiyle adını tarihe yazdırmış bir bilim insanı. Ancak en dikkat çeken yönlerinden biri, kendi ölümünü matematiksel olarak hesaplaması oldu. 27 Kasım 1754’te tahmin ettiği gün vefat eden de Moivre’ın hikayesi, sadece matematik dünyasında değil, halk arasında da büyük bir merak konusu oldu. Öte yandan bu hesaplamaların devamı asla gelmedi ve başka bireylerin ölüm tarihi tekrar hesaplanmadı.
