Kalpten çıkan en büyük atardamar olan aortta meydana gelen yırtılma, tıp literatüründe “aort diseksiyonu” olarak adlandırılıyor. Genellikle yüksek tansiyonu olan 40 yaş üstü bireylerde görülen bu ciddi damar hastalığı, erken teşhis edilmediği takdirde kalp krizi, organ yetmezliği hatta ani ölümle sonuçlanabiliyor.
Dünya genelinde her yıl 1 milyonda 5 ila 30 kişide görülen aort diseksiyonu, Türkiye’de ise yılda yaklaşık 350 kişiyi etkiliyor. Uzmanlar, özellikle erkeklerde kadınlara oranla 2-3 kat daha sık görülen bu hastalığın, “sırtı yırtılıyormuş gibi hissedilen bir ağrı” ile kendini gösterdiğini belirtiyor.
Ani Göğüs Ağrısına Dikkat!
Aort damarının iç katmanında meydana gelen yırtılma sonucu, kan damarın orta tabakasına geçiyor ve bu durum damarın iç ve dış katmanlarını birbirinden ayırarak hayati riske neden oluyor. Şiddetli göğüs ve sırt ağrısıyla başlayan bu tablo, istirahatle geçmeyen, pozisyon değişikliğine rağmen azalmayan bir ağrı olarak tarif ediliyor.
Bu hastalıkta ağrı; göğüs, sırt, karın, boyun gibi farklı bölgelerde hissedilebiliyor. Terleme, bayılma, nefes darlığı, kalp çarpıntısı ve kol-bacaklarda basınç farkı gibi belirtiler de tabloya eşlik edebiliyor.
Hayati Müdahale İçin Dakikalar Sayılıyor
Uzmanlar, aort diseksiyonu vakalarının yaklaşık %40’ının hastaneye ulaşamadan ölümle sonuçlandığını ifade ediyor. Hayatta kalanların tedavi şansı ise yırtığın tipi, vücuttaki yayılımı ve ne kadar sürede müdahale edildiğine bağlı olarak değişiyor.
Tanı için bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans (MR) ve transözofageal EKO gibi ileri görüntüleme yöntemlerine başvuruluyor. Bu sayede yırtığın yeri ve yaygınlığı belirlenerek hızla tedaviye geçiliyor.
Tedavide 3 Farklı Yol
Aort yırtılması tedavisinde üç yöntem öne çıkıyor: ilaçla tedavi, endovasküler girişim ve cerrahi müdahale. Hafif vakalarda kalp atımı ve tansiyonu kontrol altına alacak ilaçlarla tedavi mümkündür. Ancak damar bütünlüğünün bozulduğu durumlarda stent (endovasküler tedavi) veya açık ameliyat ile yırtılan bölgenin çıkarılıp yerine suni damar yerleştirilmesi gerekebilir.
Önlem Almak Mümkün
Aort yırtılmasının en büyük nedenlerinden biri kontrolsüz yüksek tansiyon. Bunun dışında damar sertliği, genetik hastalıklar, travmalar ve bağ dokusu hastalıkları da riski artırıyor. Uzmanlar, sigara kullanımının bırakılması, düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme ve tansiyon kontrolü ile bu riski azaltmanın mümkün olduğunu söylüyor.
Aort damarında sorun tespit edilen kişilerin, düzenli hekim kontrollerini aksatmaması hayati önem taşıyor. 65 yaş üstü bireylerin ise belirti olmasa bile rutin taramadan geçmeleri öneriliyor.
