Su Çiçeği Virüsünün Yeniden Aktifleşmesiyle Ortaya Çıkan Zona Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Zona, su çiçeği virüsünün (varicella-zoster virüsü) yeniden aktifleşmesiyle ortaya çıkan, ağrılı döküntülere ve sinir hasarına neden olabilen bir hastalıktır. Genellikle tek taraflı olarak vücudun bir bölümünde görülen zona, her yaştan insanı etkileyebilir ancak yaşlılarda ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde daha sık görülür.
Zona Neden Olur?
Zona hastalığına, çocuklukta geçirilen su çiçeği hastalığına neden olan varicella-zoster virüsü yol açar. Su çiçeği geçirdikten sonra virüs vücutta uyku halinde kalır ve yıllar sonra yeniden aktifleşerek zona hastalığına neden olabilir. Virüsün yeniden aktifleşmesinin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, bağışıklık sisteminin zayıflaması, stres, yaşlılık ve bazı hastalıklar risk faktörleri arasında sayılabilir.
Zona Belirtileri Nelerdir?
- Ağrı: Genellikle döküntülerden birkaç gün önce başlayan, yanma, batma veya zonklama şeklinde tarif edilen ağrı.
- Döküntüler: Kırmızı, sıvı dolu kabarcıklar şeklinde döküntüler. Genellikle tek taraflı olarak vücudun bir bölümünde görülür.
- Kaşıntı: Döküntülerin olduğu bölgede kaşıntı.
- Ateş ve Halsizlik: Bazı hastalarda ateş, halsizlik ve baş ağrısı gibi belirtiler de görülebilir.
Zona Nasıl Teşhis Edilir?
Zona teşhisi genellikle fiziksel muayene ile konulur. Doktor, döküntülerin görünümüne ve hastanın şikayetlerine göre teşhis koyar. Bazı durumlarda, döküntülerden alınan örneklerle laboratuvar testleri de yapılabilir.
Zona Tedavisi Nasıl Yapılır?
Zona tedavisinde amaç, ağrıyı hafifletmek, döküntülerin iyileşmesini hızlandırmak ve komplikasyonları önlemektir. Tedavide genellikle antiviral ilaçlar, ağrı kesiciler ve kortikosteroidler kullanılır. Erken teşhis ve tedavi, hastalığın seyrini kısaltabilir ve komplikasyon riskini azaltabilir. Hastaya tanı konulduktan sonra, hızla tedaviye başlanır. Hastada mutlaka altta yatan bir neden olup olmadığı araştırılır. Zona tedavi edilse de edilmese de lezyonların ortalama 3 haftada geçtiği bir viral hastalıktır. Ancak tedavide ilk 2-3 gün çok değerlidir. Virüslere karşı yapılan tedaviler bu dönemde etkilidir. Daha sonra yapılan tedaviler hastalığın normal seyrini etkilemez. Tanı konulur konulmaz tedaviye başlanması hastanın hem daha rahatlamasını, hem daha çabuk iyileşmesini, hem de komplikasyonlardan korunmasını sağlar. Tedavide virüslere karşı ilaçlar, B vitaminleri, lokal pansumanlar, kremler ve ağrı kesiciler kullanılır.
Zona Komplikasyonları Nelerdir?
- Postherpetik Nevralji (PHN): Döküntüler iyileştikten sonra aylarca veya yıllarca sürebilen şiddetli ağrı.
- Göz Tutulumu: Göz bölgesinde zona olması durumunda görme kaybı gibi ciddi komplikasyonlar gelişebilir.
- Sinir Hasarı: Sinirlerde kalıcı hasar oluşabilir ve bu durum felç gibi ciddi sorunlara yol açabilir.
Zona Aşısı
Zona aşısı, hastalığa yakalanma riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Özellikle 50 yaş üstü kişilere aşı yaptırmaları önerilir.
