Erzincan, sahip olduğu tarihi birikimle, Anadolu'nun önemli medeniyet merkezlerinden biridir. İlkçağ tarihine dair kesin bilgilere sahip olmasak da, yapılan araştırmalar ve tarihsel bulgular, Erzincan'ın erken dönemlerde Hurri, Hayas ve Azzi halklarının yaşam alanı olduğunu gösteriyor. Bu, bölgenin zengin bir geçmişe sahip olduğunu kanıtlayan ilk ipuçlarındandır.
Anadolu’da M.Ö. 1050-1180 yılları arasında büyük bir imparatorluk kuran Hititler, Erzincan’ı da egemenlikleri altına almışlardır. Hititlere ait buluntular Erzincan’da doğrudan bir yerleşim alanına rastlanmasa da, bölgenin bu uygarlığın etkisi altında olduğu kesin olarak kabul edilmektedir.
Doğu Anadolu'da kurulan Urartu Devleti, M.Ö. 900 civarında Van’da Tuspa’yı başkent yapmış ve Erzincan'ı da kapsayan büyük bir toprak parçasını egemenliği altına almıştır. Bu dönemde Erzincan yakınlarında Altıntepe’de yapılan kazılarda Urartu eserlerine rastlanmıştır. Ancak, Urartu şehirlerinin düşüşü, M.Ö. 600'lerde Medler’in Anadolu'yu işgaliyle sona ermiştir. Erzincan da Medler tarafından ele geçirilmiştir.
Erzincan ve çevresi, sırasıyla Persler, Makedonlar, Romalılar ve Bizanslılar gibi büyük imparatorlukların yönetimi altına girmiştir. Bu dönemde sürekli olarak İran ve Bizans arasında el değiştiren şehir, 629 yılında Bizans İmparatoru Heraklius tarafından yeniden İran'dan alınmıştır.
İslamiyet'in yayılmasıyla, 655 yılında Hz. Osman zamanında Erzincan, Müslümanların egemenliğine geçmiştir. Ardından, Abbâsîler döneminde bölge, Bizans'a karşı elde edilen zaferlerle tekrar Arapların eline geçmiştir.
Selçuklu Devleti'nin Anadolu’ya akınları başladığında, Erzincan'da Mengücek Beyliği kurulmuştur. 1071 Malazgirt Zaferi sonrası Erzincan, Selçukluların egemenliği altına girmiştir. Ahmet Gazi’nin kurduğu Mengücek Beyliği, 1228’de Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat tarafından sona erdirilmiştir. Ardından, Moğolların 1243'teki Kösedağ Savaşı ile Erzincan, İlhanlılar’ın egemenliğine geçmiştir.
Osmanlılar, Erzincan’a 1473’te Otlukbeli Savaşı’ndan sonra hakim olmuştur. 16. yüzyılda Safevi-Osmanlı çekişmesi arasında Erzincan, önemli bir askeri üs olarak kullanılmıştır. Yavuz Sultan Selim’in 1514’te Çaldıran Zaferi ile Erzincan, yeniden Osmanlı yönetimine girmiştir.
Erzincan, 1923’te kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin bir ili olarak bugünkü kimliğini kazanmıştır. 1939'daki büyük deprem, şehri yerle bir etse de, kısa sürede yeniden inşa edilmiştir. Erzincan’ın tarihi, bu yıkımın ardından yeniden doğarak, modern bir şehir olarak gelişim göstermeye devam etmiştir.
Bu uzun tarihsel yolculuk, Erzincan’ın sadece bir yerleşim yeri değil, bir kültür, medeniyet ve tarih merkezi olduğunu da gözler önüne seriyor. Geçmişin izleriyle şekillenen bu şehir, bugün de Türkiye'nin önemli kültürel ve ticari merkezlerinden biri olmaya devam etmektedir.
