Kahkahalar eşliğinde bir bebekle oyun oynamak, birçok ebeveynin en keyifli anlarından biridir. Ancak uzmanlar, özellikle gıdıklama gibi fiziksel temas içeren oyunlar konusunda ebeveynleri uyarıyor: Bebekleri gıdıklamak, sanıldığı kadar masum olmayabilir. Yıllardır sevgi ve eğlence göstergesi olarak görülen gıdıklama, bebeklerin sınırlarını ve özerkliğini ihlal edebilecek bir davranışa dönüşebiliyor. Konuyla ilgili konuşan çocuk gelişimi uzmanları, gıdıklamanın hem fizyolojik hem psikolojik zararlara yol açabileceğine dikkat çekti.
Bebek Gıdıklamak Neden Zararlı Olabilir?
1. Fiziksel Zarar Riski Gıdıklama sırasında bebeklerin hassas cildi tahriş olabilir, kızarıklıklar ya da küçük yaralanmalar oluşabilir. Ayrıca, solunum yolları dar olan bebeklerde aşırı kahkaha sırasında nefes alma problemleri de yaşanabilir. Astımı olan çocuklar için bu risk daha da ciddi olabilir.
2. Güven Sorunlarına Yol Açabilir Çocukların rızası olmadan yapılan gıdıklama, onların bedenlerine ilişkin sınır duygusunu zayıflatabilir. Uzmanlar, “Bebeklerin de ‘hayır’ deme hakları vardır. Henüz bunu sözel olarak ifade edememeleri, rahatsız olmadıkları anlamına gelmez” uyarısında bulunuyor.
3. Aşağılama Hissi Oluşturabilir Bazı çocuklar için özellikle kalabalık ortamda ya da başkalarının önünde gıdıklanmak küçük düşürücü olabilir. Bu da ileriki yaşlarda özgüven eksikliği ve sosyal kaygı gibi sorunlara zemin hazırlayabilir.
4. Cinsiyet Kalıplarını Güçlendirebilir Gıdıklama biçimleri zaman zaman cinsiyet rollerini pekiştirebiliyor. Erkek çocuklara daha sert müdahaleler yapılırken, kız çocuklarına yönelik daha mahrem bölgelerde gıdıklama davranışları, çocuklarda sağlıksız cinsiyet algılarının oluşmasına neden olabiliyor.
5. Travmaları Tetikleyebilir Bazı çocuklar için beklenmedik fiziksel temas, özellikle geçmişte travmatik deneyimler yaşamış olanlar için tetikleyici olabilir. Uzmanlar, “Her çocuk geçmişte yaşadığı olumsuzlukları hatırlayabilir, bu yüzden bilinçsiz bir gıdıklama bile anksiyeteye neden olabilir” diyor.
6. Rıza Kavramını Bulandırabilir Bebekken kendi vücudu üzerinde kontrolü olmadığını hisseden çocuklar, ilerleyen yaşlarda da sınır çizmekte zorlanabiliyor. “Benim bedenim bana aittir” bilinci, çok küçük yaşlarda dahi desteklenmeli ve pekiştirilmelidir.
Ebeveynlere Alternatif Öneriler
Çocuklarla eğlenmek için fiziksel temas içeren oyunlar yerine, birlikte kitap okumak, şarkı söylemek ya da oyuncaklarla oynamak gibi alternatif bağ kurma yolları öneriliyor. Eğer çocuk gıdıklamayı talep ediyorsa bile bu oyunun onun kontrolünde ilerlemesi gerektiği vurgulanıyor.
Uzman Tavsiyesi: “Saygı, Eğlencenin Temelidir”
Çocuk gelişimciler, "Bağ kurmak eğlenceli olabilir ama asla çocuğun kişisel sınırları pahasına olmamalıdır" diyerek uyarıyor. Özellikle 0-3 yaş döneminde bebeklerin bedensel bütünlüğüne gösterilen özen, ileriki yaşamlarında daha sağlıklı bireyler olmalarının temel taşlarından biri kabul ediliyor.
