Erzincan’ın yine en meşhur en sevilen ilçelerinden olan Refahiye,  son başbakan Binali Yıldırım’ın doğup büyüdüğü yer olarak da baya ün salmış durumda. Bu kent; tarihi, kültürel ve coğrafi yapısının yanı sıra  festivalleri ile de ön plana çıkan ilçelerimizden. Merak edenler için ilçemizin tanıtımına başlayalım.

İl merkezine 71 km. uzaklıkta, 1744 km2 yüzölçümü olan ilçenin 2000 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre nüfusu 15.987`dir. Nüfusun 6034`ü İlçe merkezinde 9954`ü köylerde yaşamaktadır. İlçeye 121 köy ve 73 mezra bağlıdır. Eski adı Gercanis olan ilçenin tarihine ilişkin ayrıntılı bilgi bulunmamaktadır.

refahiye- erzincan_1280x960

Erzincan Refahiye kasabası Osmanlının son dönemlerine kadar Gercanis adı ile bugünkü Günyüzü köyünün bulunduğu yerdedir. Konumunun dağlık ve sarp olması, asayişte birtakım güçlükler yaşanmasına sebep olmuş ve 1872 yılında şimdiki yerine taşınmıştır.

Aynı yıla kadar kullanılagelen Gercanis adı, bu tarihte bölgenin ormanları ve sularının bolluğu, havasının temizliğine atfen refah veren, huzur veren anlamında “Refahiye” olarak değiştirilmiştir. Bu değişikliği yapan ise, Erzincan Mutasarrıfı Şefik Paşa’dır.

Erzincan il merkezine 69 km uzaklıktadır. Yükselti fazla olması nedeniyle, kışlar çok soğuk ve uzun, yazlar ise kısa ve serin geçer.

İlçenin batısında çam ormanları bulunur. İlçe merkezinden uluslararası E-80 karayolu geçer.
Erzincan Mutasarrıfı Şefik Paşa tarafından bolluk anlamına gelen Refahiye adı verilmiştir. İlçenin 10 km. batısında Soğuk göze ve Karaçam mevkileri arasında 2000 m. rakımlı Dumanlı Yaylaları; soğuk su kaynakları, göleti, piknik alanları ve kayak imkanları ile yaz ve kış turizmi açısından gelişmeye elverişli bir ortam oluşturmaktadır. Her yıl Ağustos ayında bal festivali düzenlenmekte olup, yılda yaklaşık 350 ton bal üretimi gerçekleştirilmektedir. Önemli tarım ürünleri çavdar, bakliyat, ceviz, kavun ve karpuzdur. İlçenin en önemli potansiyeli orman alanları olup, toplam ormanlık alan 59.712 ha`dır. Toplam il ormanlık alanlarının %57`sini oluşturmaktadır. Ormanlık alanlar içerisinde sarıçam üretim ormanı 38.938 ha., muhafaza ormanı ise 20.780 ha. dır. Orman sahalarında kuşburnu, kekik gibi ekonomik değeri olan otsu bitkiler ile orman içi su ürünleri alabalık tesisleri bulunmaktadır. İlçede 5 milyon adet/yıl kapasiteli Vali Metin İlyas Aksoy Orman Fidanlığı bulunmakta olup, ihtiyaca göre yıllık 1 milyon adet fidan üretimi gerçekleştirilmektedir.
 
İlçede 4448 ha. alanda yapılan ağaçlandırma çalışmaları başarılı olmuş, 88 ha. alanda yapılan ağaçlandırma ise başarısız olmuştur. Yıllık ağaçlandırma potansiyeli 450 ha.dır. İlçedeki ormanlık alanlarla kaplı Dumanlı Dağlarında ve Kutlu Tepe Dağlarında günü birlik piknik, yürüyüş, kampçılık, yayla turizmi ve kış sporları yapma imkanları bulunmaktadır.
 
Erzincan il merkezi ile Refahiye ilçesi arasında E-80 karayolu üzerinde 45 km.de Sakaltutan mevkiinde Yıldırım Akbulut Kayak Tesisleri bulunmaktadır. Kayak tesislerinde her türlü kış sporları yapma, otelinde konaklama imkanları mevcuttur. İlçe de orman sektörüne bağlı yayla turizmi, alabalık üretimi, ekonomik değeri olan otsu bitkilerin üretimi, avcılık, balıkçılık yapılmaktadır.
 
Eski adı Gercanis olan Refahiye`nin tarihine ilişkin ayrıntılı bilgi bulunmamaktadır. Erzincan yöresi ile aynı yönetimler altında yaşadığı sanılmaktadır. İlçeye, Erzincan Mutasarrıfı Şefik Paşa tarafından, bolluk anlamına gelen Refahiye adı verilmiştir.
 
İlçe, batısındaki çam ormanları ve merkezden 10 km mesafede Soğukgöze ve Karaçam mevkileri arasında yer alan, yüksekliği 2000 m olan Dumanlı yaylaları, soğuk su kaynakları, gölekti, piknik alanları ve kayak imkanları ile yaz ve kış turizmi açısından önem taşımaktadır. Her yıl Ağustos ayında bal festivali düzenlenmektedir.
 
Ekonomisi toprak ve tarım ürünlerine dayanmaktadır. Çavdar, bakliyat, ceviz, kavun ve karpuz bolca yetiştirilir.
 
Tarihi Yerleri

Kutlutepe Kalıntıları:

Cengerli köyü çevresinde bulunmaktadır. Roma ve Bizans dönemlerine ait kalıntılar vardır. Çevrede bulunan önemli yerleşim alanıdır. Tarihte Kemah-Başguvar Dariza üçgeninde, Malatya`ya uzanan yolun kilit noktası özelliğini taşımaktaydı.

Köyün kurucularının Horasandan geldiği söyleniyor. Köyde yaşayanlar asker gönderdiği için, köye cenk-er isminin verildiği söylenmekte. Köyün yakınlarında kime ait olduğu bilinmeyen bir kale kalıntısı var. Burada bulunan büyük bir kayanın kale şekline getirildiği ve etrafında kaleye ait olduğu söylenen hamam ve değirmen kalıntıları ile yerleşim kalıntılarına rastlanılmış. Bu kalıntıların muhtemelen Roma ve Bizans döneminden kaldığı düşünülmekte.

 
Kadıköy Kilisesi:

kadköy kilisesi_1280x848 kadıköy kilisesi 2_1280x848

Kadıköy kilisesi, günümüze kadar sağlam olarak gelmiştir. Kesme taştan yapılan kilisenin, giriş kapısı bezemeleriyle dikkat çeker. Kapıdaki atkı taşı üzerinde kabartma olarak işlenmiş haç motifi bulunmaktadır. Kilisenin içinde, duvar resimlerinin izleri mevcuttur. Apsisin önünde, ağaçtan yapılmış ince bir işçiliğe sahip bezemeli pano vardır. 
Kadıköy halkının 1928 yılında buraya geldiği söyleniyor. Köş ismini, köyde mezarı bulunan bir kadıdan almıştır. 1642 yılına ait resmi defter kayıtlarında, burada 3 Müslüman ve 14 Hıristiyan hanenin yaşadığı yazılıdır. 1896 yılında ise, köyde Müslüman ve Hıristiyan hanelerin yaşadığı anlaşılmaktadır. Köyde hala ayakta olan ve Rumlardan kaldığı söylenen bir kilise mevcuttur. Kilisenin içinin bir bölümü bakımlı bir bölümü bakımsızdır. Kesme taştan yapılan kilisenin giriş kapısı, özellikle bezemeleriyle dikkat çeker. Kapıdaki atkı kaşı üzerinde kabartma olarak haç motifi işlenmiştir. Kilisenin içinde duvar resimleri görülür. Apsisin önünde, ağaçtan yapılmış ince bir işçiliğe sahip bezemeli pano dikkat çeker.

 
Kutsal Kaya-Roma Antreposu:

Kökeni Hititlere kadar uzanmaktadır. Kutsal kayanın kuzey kesiminde bulunan Roma Antreposu üç yuvarlak binadan oluşmaktadır.
 
Merkez Camii:

merkez cami_1280x929

İlçe merkezinde bulunan Merkez Camii, batılı dönem bezeme özelliklerini göstermekte, avlusunda ise Bahaettin Paşa şehitliği bulunmaktadır. 

Caminin 19’ncu yüzyılın ikinci yarısında yapıldığı tahmin ediliyor, ancak kitabesi günümüze ulaşmadığından kesin yapım tarihi ve kimin yaptırdığı bilinmiyor.

Cami, yöreye özgü kesme taştan yapılmıştır. Ancak mimarisi incelendiğinde batı etkisi görülür, yani bu camiyi yapan mimar ve ustaların kilise mimarisinden etkilendikleri tahmin edilmektedir. Çünkü bu durum giriş kapısından ve sivri kemerli pencerelerden anlaşılmaktadır. Cami dikdörtgen planlı olup, üzeri kırma çatı ile örtülmüştür. Giriş kapısı üzerinde çatının devamı üçgen bir alınlık vardır. Taş kaide üzerindeki yuvarlak gövdeli minaresi kesme taştan ve tek şerefelidir. Avlusunda Bahattin Paşa şehitliği bulunur.

Köroğlu Mağarası:

köroğlu mağarası_1280x640

Refahiye ilçe merkezinin 10 km kuzeybatısında İlçenin Altköy mevkiinde bulunan mağaraya taş merdivenlerle çıkılmaktadır. Mağaranın içerisinde kesilmiş taşlardan oturma bankları vardır. Mağaranın içinde bulunan izlerin, Köroğlu`nun kır atının izleri olduğu söylenmektedir., Mağaraya ulaşım kolaydır. Mağaraya taş merdivenlerle çıkılır. Mağaranın içinde, kesilmiş taşlardan oturma bankları bulunur. Burada oturup termosunuzdan çay ve kahve içebilirsiniz.
Mağaranın içi, 2009 yılında Y. Topaloğlu tarafından yapılan yüzey araştırmasıyla incelenmiştir. Dumanlı dağının kuzey yamacında bulunan mağara daha sonra yerleşim görmüştür. El yapımı mağaranın girişinde, yuvarlak bir kemer vardır. Bu kemerin yapımında harç olarak toprak kullanılmıştır. Ana kayanın sarp yamacından üstüne çıkılırken yerleşme doğu ve batıya doğru iki kısma ayrılır. Batıya doğru ayrılan bölüm, oval bir alan oluşturur. Ancak kaya basamakları kireç taşından olduğundan basamaklar erimiştir. Kaya basamaklarının üst kısmında da mimari yapılar oluşturulmuştur. Mağaranın üst kısmında, düz bir alan oluşturularak yerleşme alanı olarak kullanılmıştır. Doğuya doğru daha yüksek ve sarp bir yerleşme oluşturulmuştur. Bu yerleşme Fırat Nehrine (Karasu) açılan bir mağara yerleşmesidir. Alt kısmında ne amaçla kullanıldığı bilinmemekle birlikte çok sayıda niş ve oyuk oluşturulmuştur. Doğu kısmında batıya bakan bir yerleşme yeri daha oluşturulmuştur. Asıl yerleşim alanının burası olduğu düşünülmektedir. Mağaranın yukarısına doğru çıkılırken, batısına doğru gelen 4 metre boyunda 50 cm derinlikte yer yer 20 cm’e kadar düşen 1 metre yükseklikte bir niş oluşturulmuştur. Yukarı doğru çıkarken yer yer küçük nişler de vardır. Bu alana sal taşlarından ve dere taşlarından oluşturulmuş yuvarlak kemerli bir girişten girilir. Girişin hemen batısında, büyük bir niş daha vardır. 2.60 metre eninde, 3 metre yüksekliğinde olan nişin kuzey ucunda, 1.40 metre derinlik varken, güney tarafından bu derinlik gittikçe azalmakta, güneyde ise sıfırlanmaktadır.

Mağaranın içinde bulunan izlerin, Köroğlu’nun kır atının izleri olduğu rivayet edilmektedir.

 
Bal Kaya:

balkaya_1280x720

Erzincan'da uyuşturucuyla yakalanan iki zanlıdan biri tutuklandı Erzincan'da uyuşturucuyla yakalanan iki zanlıdan biri tutuklandı

Yatan arslan görünümünü andıran kayadaki oluklara, anlar yaz aylarında yuva yapmaktadır. Bu yuvalarda oluşan ballar, oyuklardan aşağıya aktığından, kayaya Bal Kaya adı verilmiştir. 
 
Gölet:

Kalkancı köyüne 2 km mesafede bulunan Kalkancı göleti ve Akarsu köyü göleti sulama amaçlı kullanılmakta ve piknik yeri özelliği de taşımaktadır.
 
Dumanlı Yaylaları:

dumanlı yaylası_1280x720dumanlı gençlik festivali_1280x960

İlçe merkezine 71 km uzaklıktadır. Denizden yükseklik 2000 metredir. İlçe merkezinden kalkan dolmuşlarda buraya ulaşmak mümkündür. İlçenin batısında, Soğukgöze ve Karaçam mevkiileri arasında yer almaktadır. Denizden yüksekliği 2000 m olan dumanlı yaylaları genelde çam ormanları olmak üzere çayır ve bitkilerle kaplıdır.
 
Doğal güzelliği, temiz havası, bol soğuksu kaynakları, av hayvanları ve kamp imkanları ile yaz ve kış turizme açıktır.
 
Yaylalar:

Soğukgöze ve Karaçam ormanlarının içindedir. Soğuk su kaynakları, iki göleti ve piknik alanları vardır. Bu göletlerden biri Akarsu Göleti, diğeri ise Kalkancı Göletidir. Sulama amaçlı kullanılan göletler, muhteşem güzellikte manzara sunarlar.
Burada, her yıl “Dumanlı Yaylası Gençlik ve Doğa Festivali” düzenleniyor. Bu festival kapsamında, doğa yürüyüşü ve off-road araba yarışları düzenleniyor. Özel dizayn edilmiş araçların pilotları, çamur, rampa, su dolu çukurlar ve virajların bulunduğu parkurda yarışıyorlar.

Refahiye Ormanları:

Refahiye ilçesinin çevresinde yer alan çamlık alanlardır. Soğuk sulan ve serin havası ile en güzel mesire yerlerindendir.

Bal festivali

İlçedde yılda yaklaşık 350 ton bal üretilmekte. Her yıl Ağustos ayında, Dumanlı Yaylalarında Bal Festivali düzenlenmekte ve kent bu festivallerle tanıtımını üst düzeyde gerçekleştirmekte.

Erzincan’a yolunuz düştüyse bu eşsiz özelliklere sahip ilçemizi de mutlaka ziyaret etmenizi,  gezinizi özellikle festivallere denk gelen tarihlere denk getirmenizi ısrarla tavsiye ediyoruz.

Editör: Merve Kiraz